Een vergeten vodje achter de radiator en andere zaken
Hoe leg ik je de plot uit van Spent Light? Hoe vertel ik dat het boek start met het krijgen van een toaster en eindigt met een camerastatief? Waar ligt de lijn tussen deze twee voorwerpen? En is die er wel?
Het meest fantastische aan Spent Light is dat de auteur erin slaagt om willekeurige voorwerpen inderdaad aan elkaar te verbinden. Niet door hun specifieke geschiedenis of door het feit dat ze misschien gebruikt worden door dezelfde persoon, maar juist omdat een menselijk brein voorwerpen op een schijnbaar willekeurige manier aan elkaar kan verbinden. Een gasvuur doet plots denken aan een concentratiekamp, een slipje aan Hitler, een glazen bokaal met zand stuurt ons naar DRC en zo naar de telefoons in onze handen en daarmee onze verspilzucht.
Lara Pawson schetst in haar boek een ongelooflijk personage: buitenwerelds, vreemd, een eekhoornetende verzamelaar die zo herkenbaar is dat ik me soms in haar hoofd lijk te wanen. Bij het lezen van het boek besef ik des te meer hoe mijn brein (en vermoedelijk dat van anderen) werkt: we zien de bloempot naast ons op de vensterbank en denken aan de geliefde die ons die gegeven heeft, we denken aan de aarde die erin zit en de aarde die op de kist van onze grootvader viel bij zijn begrafenis, we denken aan de keien op het graf en de keien die we later op een vakantie aan de Amalfi-kust zagen, enzovoort. We zijn omringd door voorwerpen met een geschiedenis, met gedachten en - zo stelt het boek - met een eigen wil. Tegelijkertijd is het hoofdpersonage ook zo bevreemdend dat ik bij het omslaan van elke bladzijde verwacht iets te lezen dat me totaal van de kaart zal brengen, iets dat me niet meer met haar kan vereenzelvigen. Ik ga aan haar blijven denken, ik wil haar opnieuw en opnieuw en opnieuw lezen, ik denk dat ze mijn favoriete personage ter wereld is geworden.
Spent Light is een prachtig en contradictorisch boek. Fragmentarisch en chaotisch, maar helend en samenhangend op hetzelfde moment. Het is een verzameling van kleine voorwerpen met grote verhalen, een fascinerende vertelling op amper 135 pagina’s die je in een ruk uitleest. Doe dat dus maar! Lees en laat je verbazen!
Synopsis
Een vrouw kijkt naar haar broodrooster en plotseling barst de hele wereld open in haar keuken, in al zijn brutaliteit en schoonheid. En ze blijft kijken: de broodrooster wordt geassocieerd met de CIA, de eierwekker met de IRA, haar telefoon met de uitbuiting van Congo – en langzaam dringt het besef door dat we omringd worden door objecten die weliswaar levenloos zijn, maar zeker niet onschuldig. In een meesterlijke mengeling van fictie, geschiedenis, memoir en liefdesbrief verheft voormalig oorlogscorrespondent Lara Pawson de netwerken van troep die we om ons heen verzameld hebben tot briljant, meedogenloos en extreem grappig proza. Verbruikt licht is een onthutsende leeservaring waarna u nooit meer op dezelfde manier zult kijken naar een wasmachine, een eekhoorn of een eierwekker.
