Erwin Penning
Leestip van Erwin Penning
De boeken maken de mens!

Gay Twenties

30 juni 2020

De kans is klein dat de naam Ronald Firbank u meteen iets zegt en het is twijfelachtig of zijn werk ooit in de canon van de Engelse literatuur zal opgenomen worden. Maar wie ooit The Swimming-Pool Library van Alan Hollinghurst las (zie mijn tip aldaar) moet toch een belletje horen rinkelen, want hij wordt in dat boek geciteerd en opgevoerd.

Firbank (1886 – 1926) wordt tot het modernisme gerekend, dat zich als literaire stroming situeert in de eerste helft van de twintigste eeuw. Grote namen: James Joyce en Marcel Proust, auteurs die de klassieke plot loslieten en tegelijk met de vorm experimenteerden. Maar in tegenstelling tot de wijdlopige Proust, was Firbank een toonbeeld van beknoptheid. Ook zijn leven, gevuld met reizen (en ook wel met drinken en schrijven), was kort: op zijn veertigste werd hij in Rome door een longziekte geveld.

The Flower Beneath the Foot, verschenen in 1923, is één van zijn korte romans. Het vertrapte bloemetje is Laura Lita Carmen Etoile de Nazianzi, troetelnaam "Rara", later heilig verklaard blijkens de ondertitel "being a record of the early life of St Laura de Nazianzi and the times in which she lived". Zij is de hofdame van Hare Dromerigheid de Koningin van Pisuerga (hoofdstad: Kairoulla), en verliefd op Zijne Vermoeidheid Prins Yousef. Edoch, het zal blijken dat Yousef ook nog relaties onderhoudt met andere hofdames én met een zwarte danseres. Bovendien zal hij in het huwelijk treden met Prinses Elsie van Engeland. De ontgoochelde Laura zoekt haar heil in de religie en treedt in in het klooster van de Vlammende Kap waar zij destijds haar opvoeding genoot. Tevergeefs hoopt zij daar de genegenheid van zuster Ursula terug te vinden.

Het is een mager verhaaltje als kapstok, maar alleen al de namen van de personages geven aan dat voor de satiricus Firbank er niet veel huisjes (het Hof, de aristocratie, de kerk) heilig zijn, en dat hij in zijn fictief universum (een soort imaginair Wenen) vooral de vloer wil aanvegen met een aantal Britse hebbelijkheden. En er is ook nog iets anders: Firbank, in sfeer verwant met Oscar Wilde, was gay en dat wordt tussendoor wel duidelijk.

Passeren onder andere de revue: Violet, Gravin van Tolga ("she looks at other women as though she would inhale them") die in een bootje haar gevoelens beantwoord ziet door Mademoiselle Olga Blumenghast; Koningin Thleeanouhee van Dadelland die een oogje heeft op Lady Something, de Engelse ambassadrice; de verbannen staatsman, Graaf Cabinet, die met een ex-koorknaap van de kathedraal op het eiland Sint-Helena woont.

En verder de volgende curieuze personages: de stokoude Aartshertogin Elisabeth, die publieke toiletten ontwerpt; de in geldnood verkerende Hertogin van Varna, die er een bloemenwinkeltje met de naam "Haboubet van Egypte" op nahoudt waar zij bloemen uit eigen tuin aan de man brengt als waren het exclusieve exotische soorten; of nog, mevrouw Bentley van de Engelse kolonie in Kairoulla die bijverdient met een uitleenbibliotheekje waar een jong nonnetje komt vragen naar een paar boeken van… Firbank.

De kathedraal van Kairoulla heet "de Blauwe Jezus", cfr. de Blauwe Moskee. En Hertogin Medusa Rappa bewondert Shakespeare en kende ooit een monoloog uit "Julia Sees Her" uit het hoofd.

Veel absurde humor dus, insinuaties, woordspelingen en dubbelzinnigheden. Ondeugend, maar niet grof. En met verrukkelijke passages, zoals de dialoog tussen de bloemen in het winkeltje van de Hertogin van Varna.

The Flower Beneath the Foot is een verborgen, vrolijk kleinood uit de twintiger jaren van de twintigste eeuw… toen je in Engeland nog in de gevangenis kon belanden als je gay was.

Erwin Penning
Leestip van Erwin Penning
De boeken maken de mens!

Titel:
The Flower Beneath the Foot
Auteur:
Ronald Firbank
# pagina's:
156 p.
Genre:
Romans
Uitgeverij:
Pan Macmillan
ISBN:
9781509883578
Materiaal:
Boek
Sfeer:
Vrolijk

Gerelateerde leestips