Over de eindigheid van het leven en het ongemak in relaties

Wat scheelt eraan (2020) van de Amerikaanse schrijfster Sigrid Nunez is een intieme, ingetogen roman over grote levensvragen rond vriendschap, ouder worden, liefde en dood. De originele Engelse titel What are you going through omschrijft de inhoud van deze caleidoscopische roman net iets beter dan de vertaalde titel.

De verteller, een schrijfster, krijgt een ongebruikelijke vraag van een doodzieke studievriendin. De vriendin weet dat zij aan kanker zal sterven en vraagt de vrouw om steun in de laatste periode van haar leven. Ze wil haar leven beëindigen op haar eigen voorwaarden en heeft daarbij de hulp van de vertelster nodig. De vrouw stemt er schoorvoetend mee in. Wat volgt is een buitengewoon ontroerend verhaal van een vriendschap die de ultieme beproeving ondergaat vol mooie inzichten over dood, relaties, en ziekte. Als lezer laat je je gewillig meevoeren door de slimme, wereldwijze en geestige vertelster.

Het boek slaat veel interessante zijpaden in. Er zijn bijna mini-essays over vriendschap, over de verstoorde relatie van de vriendin met haar dochter, over voorbije liefdes, maar ook verhaaltjes over de eigenaresse van de Aibnb, de ooit mooie vrouw in de sportschool en de eenzame buurvrouw van 86. De personages in Nunez’ roman hebben geen naam; ze zijn de ex, de vriendin, de buurvrouw, de zoon, de dochter. Dat suggereert een universele geldigheid. Veel thema’s komen voorbij, en uiteindelijk blijkt alles met elkaar verbonden. Het associatieve maakt het lezen prettig licht, al komen er zware thema’s aan bod. Eindigheid en naastenliefde zijn de hoofdthema’s van het boek. De eindigheid van het leven, maar ook de vergankelijkheid van schoonheid en liefde. Het thema naastenliefde wordt subtiel uitgewerkt in de ongemakkelijke en moeizame relaties van de personages.

Wat scheelt eraan is een ingenieus gecomponeerde vertelling over de eindigheid van het leven en het ongemak in relaties. Nunez is scherp en meedogenloos, maar nergens somber. De auteur schrijft helder en lichtvoetig over treurige onderwerpen.