Coming of age gekoppeld aan kroniek van de Bijlmer

Murat Isik is een geboren verteller, zoveel is duidelijk na het lezen van deze schitterende roman. Je volgt het coming of age van een Turkse jongen die begin de jaren ‘80 met zijn familie terechtkomt in één van de buildings van de Bijlmermeer (of Bijlmer), een woonwijk in Amsterdam-Zuidoost.

Wees onzichtbaar wordt verteld vanuit het perspectief van de Turkse jongen Metin Mutlu, vanaf het ogenblik dat hij op vijfjarige leeftijd met zijn ouders en zijn grote zus via Duitsland in de Bijlmer terechtkomt.

Metin maakt zich onzichtbaar in de armoedige thuis waar zijn narcistische en tirannieke vader de plak zwaait. De vader geeft een groot deel van de gezinsuitkering uit aan gokken en drinken en hij domineert zijn gezin. Gelukkig vindt Metin steun bij zijn moeder die in de loop van het verhaal steeds meer voor zichzelf en voor haar kinderen opkomt. Zij emancipeert.
Ook op school, waar hij wordt gepest, probeert Metin zo min mogelijk in de kijker te lopen. Hij tracht zich “onzichtbaar” te maken, al heeft dat soms net het omgekeerde effect.
Maar gaandeweg ontwikkelt Metin zich van een gepeste buitenstaander, aanvankelijk ook door zijn docenten onderschat, tot een jongeman met toekomst. Gaandeweg groeit zijn eigenwaarde en komt hij in verzet. Gelijktijdig met zijn moeder en zijn zus werkt hij aan een kansrijke toekomst én wordt hij steeds zichtbaarder.
Het is tegelijk het verhaal van de jeugdjaren van Metin én een kroniek van de Bijlmer. Deze is vooral gekend doordat er op 4 oktober 1992 een Boeing 747-vrachtvliegtuig van de Israëlische luchtvaartmaatschappij El Al neerstortte op twee van de toenmalige hoogbouwflats. Bij de vernieuwing van de Bijlmer achteraf hebben de meeste hoogbouwflats plaatsgemaakt voor laag- en nieuwbouw. Sommige flats of delen daarvan, zijn aan de sloop ontkomen en werden grondig gerenoveerd.
Toch weet Isik een mooi en nostalgisch beeld te schetsen van de Bijlmer die van een idealistisch bouwkundig project verwerd tot een getto.
Hij brengt het verhaal in meer dan honderd hoofdstukjes, met veel zin voor detail en nuance. Zo blijkt de Bijlmer niet enkel een getto waar criminelen en junks rondhangen, maar zijn er ook sociale contacten tussen sommige bewoners en vinden de kinderen en jongeren er elkaar. Als Metin over zijn vader spreekt is dat ook zeer genuanceerd, hij benoemt zowel de positieve als de negatieve kanten van zijn vader, wat de geloofwaardigheid van het verhaal ten goede komt. Liefde en haat liggen dicht bij elkaar.

Wees onzichtbaar van Murat Isik is een prachtige epische roman die ongetwijfeld veel autobiografische elementen bevat.

Genomineerd voor de NS Publieksprijs 2019.
Winnaar Libris Literatuur Prijs 2018.
Winnaar Boekhandelsprijs 2018.
Het beste boek van 2017 volgens NRC Handelsblad en bol.com.