Een meeslepend verhaal
In XVI. De zinderende zestiende eeuw. Habsburgers, heksen, ketters & oproer in de Lage Landen slaagt historicus Francis Weyns erin de 16e eeuw in één meeslepend verhaal te omvatten. Hij heeft oog voor de brede duiding, maar vertelt ook boeiend over de anekdotiek van feesten en inhuldigingen, seksuele uitspattingen en terechtstellingen én hoe grote en kleine mensen dachten en leefden. Weyns neemt de lezer op sleeptouw in een vulgariserende historische synthese die leest als een onderhoudend verhaal.
Weyns begint zijn werk in 1477, met de dood van Karel de Stoute op het slagveld van Nancy, en eindigt in 1598 met de dood van de Spaanse Habsburger Filips II, de ‘Voorzichtige Koning’. Het boek leest als een vervolg op de bestseller De Bourgondiërs (2019) van Bart van Loo. Weyns structureert zijn werk in tien hoofdstukken, overwegend geordend volgens de opeenvolgende regerende landsheren Karel de Stoute, Maria van Bourgondië en Maximiliaan van Oostenrijk, Filips de Schone en Johanna van Castilië, Karel V en ten slotte Filips II. Deze chronologische volgorde doorbreekt hij met hoofdstuk 4 ‘Een eeuw van grote verandering’ over de sociaal-culturele transformatie van humanisme en renaissance met figuren zoals Erasmus, Vesalius en Mercator, en met hoofdstuk 6 ‘Jacht op ketters’ over de reformatie met haar impact op de Nederlanden. Hoofdstuk 8 ‘Prins zonder land, graaf zonder hoofd’ en hoofdstuk 9 ‘De vlucht uit Antwerpen’ behandelen dan de Nederlandse Opstand of Tachtigjarige Oorlog tot de aanvang van de 17de eeuw. Hoofdstuk 10 ‘De duivel en zijn vrienden’ gaat uitgebreid in op het verschijnsel hekserij en sluit af met de dood van Filips II.
De tweede ondertitel Habsburgers, heksen, ketters & oproer in de Lage Landen geeft de aandacht aan voor alle domeinen van de geschiedenis: politiek, samenleven, cultuur en economie. De historische uiteenzetting gaat ook in op niet-politieke aspecten, zoals diplomatie en reizen, dynastieke verstandshuwelijken en bastaarden, feesten en inhuldigingen, eet- en volkscultuur, ketters en inquisitie. Weyns presenteert een panorama van de 16e eeuw dat zich vlot laat lezen, niet in het minst door de talrijke anekdoten en de vele kleurrijke figuren. Zo wordt de hertog van Alva beschreven als ‘een langere en magere man die altijd kaarsrecht liep met ‘een lange sabelzwart-zilverkleurige baard die in twee delen over zijn borst golfde’ en Keizer Karel – die volgens intimi ‘kon zingen als een engel’ – als iemand die voortdurend zijn woorden inslikte en moeilijk verstaanbaar bleek. Weetjes maken het boek plezierig en bijzonder toegankelijk voor een groot lezerspubliek.
De 16de eeuw gaf ‘het startschot voor de kennismaatschappij zoals we die vandaag kennen’, beoogt Weyns. Hij is er bovendien van overtuigd wij kinderen van de zestiende eeuw zijn en ziet tal van gelijkenissen tussen toen en nu. XVI. De zinderende zestiende eeuw. Habsburgers, heksen, ketters & oproer in de Lage Landen is een uitermate geschikt boek voor de lezer die zoekt naar een leuke kennismaking met de 16de eeuw. Dat geschiedenis plezant kan zijn, bewijst Francis Weyns met dit geslaagde boek.
