Een boekje over treinen dat ook niet-treinfanaten kunnen smaken

Spoorslag is een reeks treinverhalen waarin telkens een andere auteur je meeneemt op een reis naar inspirerende oorden. Auke Hulst schreef met Zephyr het eerste nummer van de reeks.
Tijdens de bijzonder hete septembermaand van 2022 maakte Auke, samen met zijn vrouw, een drieënvijftig uur durende treinreis door de VS. De California Zephyr Train vertrok in Chicago en kwam uiteindelijk aan in Emeryville, een voorstad van San Fransisco.
Auke neemt tijdens zijn reis de reisnotities door van een andere treinreis die hij in 2020 als journalist maakte. Die andere treinreis was er een met de Pride of Africa, een échte luxetrein. Hij reed mee van Dar es Salaam in Tanzania tot Lusaka in Zambia.

Auke schrijft in Zephyr meer dan zomaar een verslag over die twee treinreizen.
Hij staat ook stil bij de waarde van reizen en maakt de bedenking dat reizen niet alleen toelaat om met een meer open blik naar de wereld te kijken maar ook om jezelf beter te leren kennen. De trein maakt dit reizen alleen maar waardevoller omdat hij rust biedt en je in staat stelt om te kijken en op te nemen. Tijdens een treinreis is het alsof er een lange trage 3D-film aan je raam voorbijschuift. Maar Auke blijft niet passief naar buiten kijken. Hij kijkt en luistert ook IN die trein. Zijn reisgenoten in de Zephyr zijn meestal ouder dan hemzelf en gehuld in spijkerbroek en te grote sneakers. De Boxcar hobos* moet hij missen. Gesprekken blijven zeer oppervlakkig en beantwoorden aan meerdere clichés. Het valt hem op dat veel gespreksonderwerpen -zeker het vroeger onschuldige onderwerp ‘het weer’ – angstvallig vermeden worden. Alles wat naar klimaat kan verwijzen wordt doodgezwegen. Zijn de passagiers bang dat de linkse of rechtse lobby hier opdoemt? Het is alsof een gepolariseerde wereld aan boord is gestapt.
In de Zephyr worden Auke en zijn vrouw al vlug geconfronteerd met materiaalproblemen en de matige infrastructuur in de VS. Auke komt tot de vaststelling dat er in deze trein die door het zogenaamde rijkste land ter wereld rijdt van alles tekort is. De Zephyr is een afspiegeling van het land, bedenkt de auteur. Auke citeert daarom Jan Morris: De Zephyr is de voortzetting van een land dat te oud, te moe en te obees, te zelfgenoegzaam en te gedesillusioneerd is.
De trein passeert langs spookdorpen, desolate landschappen, autokerkhoven, home depots, billboards en spoorwegovergangen. Hoe westelijker de Zephyr komt hoe onheilspellender de reis wordt. Auke en zijn vrouw zien asfalt op de wegen smelten, lage waterstanden (met geen opwekking van elektriciteit tot gevolg) en rookpluimen van bosbranden. Ze zien de verklikkers van de klimaatverandering. Auke kan het niet laten de houdbaarheid van de mensheid in vraag te stellen.
Maar Auke (eigenlijk zijn vrouw) is eerlijk en vraagt zich af of ze niet hypocriet zijn. Ze zijn toch ook de oceaan overgevlogen?

Het contrast tussen de reis met de Zephyr en de reis met die andere trein, de Pride of Africa was groot. In de Afrikatrein ademde alles de sfeer van herenclubs en grand tours, van een gegoede klasse uit een vervlogen eeuw. Hier zijn de passagiers bijna allemaal oudere, witte, welgestelde babyboomers. Ze zijn meestal conservatiever dan gemiddeld en sommigen zijn een beetje wereldvreemd. De reizigers gingen van copieuze naar copieuze maaltijd en van high tea naar after dinner drinks en vertelden ondertussen verhalen over een leven dat geweest is. In de Pride of Africa was aan niks gebrek.
Maar hoewel de trein aangenaam was zat het Auke dwars dat de werkelijkheid aan het oog onttrokken werd en alle contact met de plaatselijke bevolking vermeden werd. Bovendien miste hij alle ongemakken die een reis met zich meebrengt. De trein was een ontkenning van de wereld erbuiten. Het viel hem op dat de meeste passagiers dit prima leken te vinden.
Ook bij deze treinreis stelt Auke zijn eigen gedrag in vraag. Vragen over toerisme, ontwikkelingshulp en zijn eigen inbreng doemen op.

Zephyr is een klein boekje in A5 formaat dat ook in de reiskoffer van niet-treinfanaten een plaats moet krijgen omdat Auke je laat zien dat een reis je kan helpen om de wereld en jezelf beter te begrijpen. Lezen dus!

*Boxcar hobos liften clandestien mee op dwars door Amerika. Ze hebben geen ander bezit dan wat in hun knapzak past. Boxcar hobos waren ooit voer voor films, boeken en liedjes. Inmiddels zijn ze een uitstervend ras. Voor wie, zoals ik, deze term nieuw is kan volgend filmpje leuk zijn
https://www.cbc.ca/player/play/809620...