Intens, zoals zout kan zijn
Een zalige zondagmiddag, of een leesnamiddag op een mistroostige winterse zondag, zo’n zondagmiddag waar je de klok hoort tikken en weet dat er toch niemand langskomt. ’t Zijn zalige leesmomenten. Maar je moet er dus wel iets goeds voor in handen hebben. Reugebrink veroverde eerder al mijn leeshart met Het huis van de zalmen en deze zondagmiddag dwong hij mij terug om traag te lezen en daar moet je al straf voor uit de hoek komen. Maar tegelijkertijd zoog hij mij traag kabbelend met zijn rijke en omfloerste woordenpracht in een ruk mee naar het eind. Met zijn 149 pagina’s laat Zout dit gemakkelijk toe op zo’n zondagmiddag en je hebt er nog het voordeel bij dat je blijft zitten met een leesgevoel van het dubbel aantal pagina’s.Het verhaal – dat zich afspeelt ‘ergens’ in een dorp, Lende, nauwelijks het begrip dorp waardig – start in De Burggraaf rond een eikenhouten tafel:“ We zaten aan de ronde eikenhouten tafel in de Bruggraaf en wachtten in de schemer die nu al weken van ’s ochtends tot in de late middag over Lende hing op het licht. De velden waren drassig, de bossen rondom dropen van het water, de wegen en paden in de wijde omtrek waren modder en slijk. Alles was onbegaanbaar en er restte ons niets dan De Burggraaf met zijn lage plafond en zijn koperen tapkraan, niets dan Anna, zijn dochter, die soms uit het aardedonker van de achter de bar gelegen keuken met een schort vol donkerrode vlekken en vegen en met haar bleekblauwige mollige armen tevoorschijn kwam en zonder iets te zeggen een schotel bloedworst of zure zult midden op onze tafel zette.” Als dit op de eerste pagina van een roman staat dan lees je verder, kan niet anders, desolater en naargeestiger kan het niet worden denk je. Maar dan reken je buiten de echte waard van deze roman, de auteur Marc Reugebrink. Hij trekt je al lezend verder de drek in, brengt jou middenin een tristesse van een kleine zelfbedruipende, afgesloten gemeenschap. Tijdens dat begintafereel komt ‘André Met De Honden’ binnen gestormd wijzend voorbij de grote zwarte hond achter hem en met een gezicht dat zowel angst als afschuw uitdrukt. ‘ De zee! De zee is daar!’ fluisterde hij bijna. ’t Was een visionaire uitspraak met een waarheid.
Aan het hoofd van dat Lende staat baron Jacob Unico Wilhlem van Rüderdorf Helmstadt, een mondvol voor een kleine landspatriarch met zijn geërfde status. Deze man zit echter met een gigantisch probleem nadat een goede vriend van hem er op wees dat de vele sterfgevallen, misgeboorten en ziekten het gevolg zijn van ernstig vervuild water uit de plaatselijke beek, de Buschbeek. Je moet het Reugebrink nageven de associaties van alle geografische en etymologische namen zijn grandioos met elkaar verbonden en creëren een Nederlands-Duitse sfeer uit een vorige eeuw. Deze kennis komt hard aan bij barones Agnes Christina Helmstadt van Uitganck die van de weeromstuit weigert om nog ook maar één druppel van de water aan te raken, ze weigert zelfs elk contact met iets dat daarmee in aanraking is gekomen. Ze wast zich niet meer, vervuilt en dwaalt totaal gedesoriënteerd en dronken door de plaatsvervangende alcohol naakt en stinkend doorheen ’t Raesfelt, hun kasteel. De baron tracht te redden wat er te redden valt en schept, graaft, ploetert tot het waanzinnige toe doorheen zijn land en het dorp op zoek naar zuiver grondwater. Hij wordt daarbij geholpen door Arend, net zoals de barones heel sterk aanwezig doorheen het hele verhaal en het blijkbaar het enige personage met heldere gedachten die hij wel voor zich houdt, hij is loyaal aan zijn heer. Maar al het gevonden water is zout. De kleien dorpsgemeenschap lijdt en geraakt op drift door die bezetenheid. Deze destructie gaat tot het bittere eind als er uiteindelijk echt grove middelen worden ingezet waar iedereen het slachtoffer van wordt. Ook André Met De Honden die zich als laatste nog laat verleiden.Wie dit alles navertelde, ik weet het niet. Het zou Arend kunnen wezen maar één ding is zeker het was iemand die helder water dronk. Jan Stevens Alle info over dit boek vind je via http://www.boekensite.gent/node/3682
Synopsis
Als een buitenstaander hem attendeert op de verontreinigde beek waaruit hij zijn drinkwater betrekt, gaat een baron naarstig op zoek naar schoon drinkwater, wat leidt tot ontwrichting van de lokale gemeenschap.
