Waarachtige geschiedenis over water
De Gentse auteur Marc Reugebrink heeft met Zout (2019) een prachtige negentiende-eeuwse novelle (145 pagina's) toegevoegd aan zijn oeuvre dat onder meer bevat: de roman Het grote uitstel (2007, bekroond in 2008 met de Vlaamse literaire prijs Gouden Uil) en de in Gent gesitueerde roman Het Belgisch huwelijk (2014).
De vertelling speelt zich af in het fictieve grensdorp (Nederland-Duitsland) Lende waar een baron en barones, woonachtig op het kasteel 't Raesfelt, wanhopig op zoek zijn naar "zuiver, drinkbaar" water om te overleven en hun dorp te redden van de ondergang. De onheilspellende gebeurtenissen worden ook druk besproken in herberg De Burggraaf door de dorpelingen, die als dagloners van de baron helpen meegraven. "Bei hoher Dringlichkeit" wordt zelfs een beroep gedaan op een firma uit Hamburg om een boorinstallatie te brengen en op te zetten.
Reugebrink liet zich inspireren door het Zoutmuseum in Delden (provincie Overijssel in Nederland) en heeft een parabel geschreven over een existentiële crisis - de bevreemdende sfeer herinnert mij aan de roman Het verslag van Brodeck (2008) van de Franse auteur Philippe Claudel. Als lezer kun je ook makkelijk spiegelen in de actualiteit (vervuilde grond, water als een schaars goed, gezondheids- en milieucrisis). Ik heb ook genoten van het taalgebruik: zintuiglijk, dicht bij aarde, natuur, dieren; vermengen van hoge en lage cultuur (kasteel, dorpen, stad); Duitse liederen, poëzie en opera als inspiratiebronnen. Een boek om te herlezen en uit voor te lezen gedurende lange herfst- en winteravonden.
Ten slotte een kort fragment (p. 45) over de dreiging en de verwarring in het dorp:
"Maar het verdwijnen van de vertrouwde paden door het dorp, de onvoorspelbaarheid die ons noodzaakte om voortaan al dwalend onze weg te zoeken naar wat we vroeger blindelings konden vinden - al was de nevel nog zo dik, al tolde ons hoofd van het vele dat wij hadden gedronken -, de moeite die wij moesten doen om bij De Burggraaf te komen: het maakte dat de mensen begonnen te fantaseren, dat we verklaringen zochten voor wat ons met de dag meer verwarde, elkaar verhalen vertelden om weer grip te krijgen op wat ons leek te ontglippen."
Synopsis
Als een buitenstaander hem attendeert op de verontreinigde beek waaruit hij zijn drinkwater betrekt, gaat een baron naarstig op zoek naar schoon drinkwater, wat leidt tot ontwrichting van de lokale gemeenschap.