Een feest voor wie aandachtig wil lezen

Dat dit boek onleesbaar zou zijn, zoals sommigen beweren, kan ik alleen maar met klem tegenspreken. Een boek kan onleesbaar zijn omdat de logica van het verhaal zoek is, omdat noodzakelijke informatie ontbreekt of omdat het vol staat met kromme zinnen. Met een schrijver als Pfeijffer kan je er zeker van zijn dat deze euvels niet voorkomen. Het verhaal zit bijzonder goed in elkaar en bevat alle nodige informatie. De namenlijst, bronnen en allerlei andere lijstjes achterin het boek dragen hieraan bij. En zoals ik gewoon ben bij de boeken van Pfeijffer waren ook heel wat zinnen de moeite om tijdens het lezen aan te stippen. Sommige omwille van de inhoud, andere omwille van de liefde voor het woord die Pfeijffer tentoonspreidt. Het boek krijgt van mij dus zeker het label ‘leesbaar’. Zelfs voor wie weinig bekend is met antieke geschiedenis of oorlogsvoering is het haalbare lectuur. Wel vraagt het lezen ervan veel aandacht. Wie niet aandachtig wil lezen laat Alkibiades beter links liggen.

Interessant is hoe Pfeijffer de parallellen tussen een op verval staande democratie en de onrust in veel hedendaagse democratieën weet bloot te leggen.

Hiermee is het boek een waarschuwing voor al wie democratie verwart met onvoorwaardelijke vrijheid en voor wie niet inziet dat rechten hand in hand gaan met plichten. Pfeijffer maakt ook de strategieën achter populisme duidelijk. Hij toont aan dat in het Athene van Perikles politici opstonden die zowel de elite als het volk misleidden met snelle, eenvoudige oplossingen voor problemen die ze soms zelf creëerden. Herkenbaar is dat dit soort politici meestal niet uitblonk in langetermijndenken.

Het boek is een monoloog waarin Alkibiades, vanuit het toenmalige Perzië, de mannen van Athene aanmoedigt om voor hun vrijheden te strijden. Een monoloog waarin hij volmaakte oprechtheid belooft. Hij vertelt niet alleen over zijn militaire successen en tegenslagen maar bekent ook dat hij er niet voor terugdeinst om naar de vijand over te lopen of om zijn beste vrienden te verraden.

Als lezer ga je al vlug twijfelen aan de betrouwbaarheid van Alkibiades en ben je op je hoede voor zijn betoog. Als je aandachtig leest is het trouwens moeilijk te ontkennen dat ook hij zich schuldig maakt aan populisme. Met zijn verhaal probeert hij de mannen van Athene op sleeptouw te nemen en aldus weer aanvaard te worden in ‘zijn’ Athene. Zijn charisma en zijn met rietstengel vastgelegde welsprekendheid – beiden kenmerken van populisme- helpen hem daar zeker bij.

Het is deze oefening – waar en hoe herken je zijn populisme?- die een meerwaarde aan het boek biedt.

Pfeijffer zet je aan het denken over hedendaagse politieke problemen maar ook over maatschappelijke relaties. En voor dat laatste gebruikt Pfeijffer een onvergetelijke zin.

‘Geen man zal ooit een groot man zijn als hij niet ook een vrouw durft te zijn…’. Van deze zin bedient Pfeijffer zich meerdere keren. Voor mij is dit dé zin van het jaar. Ook een zin om mee te spelen. Door de woorden man en vrouw te vervangen door andere woorden krijg je mooie pleidooien voor meer empathie binnen allerlei relaties. Ik doe geen suggesties. Wees speels! En draag alvast dít mee van Alkibiades!

Nota:

Jammer dat de kaartjes in het e-book zo onduidelijk waren. Ik haalde er de papieren versie van een vriendin bij om Alkibiades op zijn Odyssee te volgen. Dank je wel An voor het uitlenen ervan!