Poëtische woede over racisme

Citizen is een complex boek dat de complexe ervaring van rassendiscriminatie, van zwart-zijn in de Verenigde Staten en elders, weergeeft. Claudia Rankine gebruikt poëtisch taalgebruik om kleine en grote ervaringen te beschrijven die allen op hun manier een onweerlegbaar zware indruk nalaten op zwarte personen. Ze schrijft vanuit het jij-perspectief, wat het boek hyperpersoonlijk maakt en, nog meer dan een ik-perspectief, ook expliciet aanwijzend is. Je voelt de vinger die ze uitsteekt en die vinger is zowel uitnodigend als beschuldigend.

“En wanneer de vrouw met diverse doctoraten zegt: Ik wist niet dat zwarte mensen ook kanker konden krijgen, doe je instinctief twee stappen achteruit en de mogelijkheid van wat voor relatie dan ook verliest alle urgentie omdat je beseft dat jullie van hieruit nergens terecht zullen komen.”

Het werk is opgebouwd uit zulke stukjes die persoonlijke, maar alomtegenwoordige verhalen vertellen en beschouwt daarnaast ook enkele grote gebeurtenissen uit de Amerikaansen geschiedenis die anders ervaren zijn door de zwarte burgers van dat land. De zwarte Amerikaan is een burger, zou een burger moeten zijn, maar voelt zich geen burger en dat maakt dit boek op een erg mooie, subtiele en tegelijkertijd krachtige wijze duidelijk.

Rankine verweeft beeldende kunst tussen haar teksten op versterkende manier. De foto van tennister Wozniacki die zich als Serena Williams verkleedt tijdens een tenniswedstrijd zal lang op mijn netvlies gebrand staan.

“De ergste verwonding is te voelen dat jij eigenlijk niet
toebehoort
aan jou -“

Een must-read.