Theater in tijden van oorlog ...

Beklijvende roman, vol ironie, over de op- en neergang van een theatergezelschap in de Lage Landen (Antwerpen, Den Haag) voor, tijdens en na de Tweede Wereldoorlog. De schrijver Tom Lanoye liet zich inspireren door leven en werk van acteur-regisseur Joris Diels (1903-1992) en zijn vrouw en geliefde steractrice Ida Wasserman (1901-1974), in de roman respectievelijk genoemd, Alex Desmedt en Lea Liebermann.
Lanoye verrast vanaf de eerste zin met zijn vertelperspectief, vanuit het spreken van de dode Alex Desmedt die wordt begraven op het Antwerpse Schoonselhof, waar een plejade van "schrijvers en helden" op het ereperk rusten.
Daarna begint de theateropvoering voorgoed dankzij de wondere theatermechaniek van de draaischijf - "En ze draait echt" (p. 161) - waarop acteurs, rekwisieten en ook romanpersonages ... rond- en bijwijlen doldraaien. Als lezer zit je in de parterre en zie je theatergeschiedenis - een catalogus van theaterteksten komt tot leven - tot en met de jaren zestig van de twintigste eeuw, oorlogstragiek, collaboratie, verzet en repressie.
En de geest van het literaire werk en de theaterpassie "Alles is theater" van Tom Lanoye is de hele tijd aanwezig in het boek waarbij hij Booniaans (naar de tweede versie uit 1960 van Mijn kleine oorlog) verzucht (p. 472): "Ach, wat heeft het alles voor zin?".
Ook in volgend sleutelfragment uit De draaischijf (p. 21) is er dubbelspraak Desmedt-Lanoye - o ironie:
"Ik bezat de gave om in de huid te kruipen van alles en iedereen, ja om mij wezenlijk te verplaatsen in "de ander". En om vervolgens dat inzicht, die kennis, over te dragen op andere anderen. Mijn acteurs, mijn decorbouwers, mijn costumiers, en via hen: mijn publiek. Telkens weer, voorstelling na voorstelling, jarenlang."