Gescheiden in oorlogsjaren

De tweeling is het verhaal van Anna en Lotte, twee Duitse meisjes die na het overlijden van hun beide ouders gescheiden worden. Ze zijn op dat moment zes jaar oud, het is 1921 en Lotte heeft tuberculose. Om ervoor te zorgen dat ze geneest (of misschien eerder dat ze de andere familieleden niet besmet) wordt ze overdragen aan een oudtante die in Nederland woont. Anna gaat bij grootvader wonen, in een hard boerengezin. Terwijl Lotte bijna een luxeleven krijgt, ondergaat Anna zwaar labeur. De zussen missen elkaar, maar krijgen geen mogelijkheid elkaar te zien. En daarna begint de Tweede Wereldoorlog, die Duitsland en alle Duitse burgers uitermate isoleert van de rest van Europa. Het boek volgt de tweeling op hun eigen pad tijdens die woelige jaren.

De lezer krijgt het verhaal alleen maar te horen door een toevalligheid: de twee zussen die elkaar hun hele leven bijna niet gezien hebben, komen elkaar aan het einde van hun leven toevallig tegen in het kuuroord van Spa. Lotte spreekt nog Duits en bijna miraculeus slaagt Anna erin haar zus te herkennen. Deze raamvertelling voelt in eerste instantie echt overbodig. Ze lijkt alleen opgezet om de levenswandel van de beide hoofdpersonages te kunnen vertellen. De zussen die elkaars verhaal onderbreken lijkt een mechanisch construct te zijn dat het verhaal (te) erg vertraagt, maar dat anderzijds ook een inzicht biedt in hoe Anna en Lotte tegenover een van de belangrijkste gebeurtenissen uit de geschiedenis van de twintigste eeuw staan. Lotte is, zoals veel Europeanen, woedend en afwijzend tegenover alles wat ook maar Duits ruikt. Ze probeert haar eigen Duitse achtergrond zoveel mogelijk te verdoezelen. Anna, praatgraag, onrustig en blij dat ze haar enige overgebleven familielid heeft teruggevonden, is alleen maar op zoek naar begrip voor haar verhaal.

Het boek draait verder op deze spanning tussen de tweeling: hoezeer ze hunkeren naar toenadering, maar toch elkaars verhaal niet helemaal begrijpen. Het boek geeft blijk van een zeker inzicht in de psychologie van de mens en is ongelooflijk sterk in het weergeven van beide zijden ten tijde van WOII. Tessa De Loo weet erg aangrijpende scènes knap neer te zetten en geeft de lezer zo een accuraat beeld over het leven van vrouwen tijdens een gruwelijke periode in Europese geschiedenis, waar je alleen maar mee kan meevoelen.

Toch kon het boek mij niet van begin tot einde meeslepen. De raamvertelling haalde mij aanvankelijk steeds uit het verhaal en een aantal verhaallijnen worden voor mij onvoldoende ingelost. Ik raad het boek aan omwille van haar historische waarde en omwille van de interessante opzet, maar geef de lezer meteen een waarschuwing. Bij het lezen van dit boek staat je wat leeswerk te wachten en worden misschien niet alle verwachtingen ingelost.