Een filosofische roman

Deze roman van Tommy Wieringa werd in 2013 bekroond met de Libris Literatuurprijs en de lezersprijs van de Gouden Boekenuil. In 2016 maakte de Duitse regisseur Philipp Becker er een toneelbewerking van voor NTGent.

Het boek is een parallelvertelling: twee verhalen worden gelijktijdig ontwikkeld en met elkaar afgewisseld. Enerzijds wordt de tragische tocht van een groep anonieme vluchtelingen beschreven die door de steppe op zoek gaan naar een betere wereld. Hier geldt het recht van de sterkste. Onderweg eisen de barre omstandigheden en de maandenlange ontbering hun tol, waardoor slechts vijf van de dertien vluchtelingen de tocht overleven.

Na hun omzwervingen komen ze aan in het troosteloze Michailopol, een fictieve stad in het grensland van de voormalige Sovjet-Unie, waar corruptie schering en inslag is. Daar belanden ze in de cel bij politiecommissaris Pontus Beg. Deze leerden we ondertussen al kennen in de tweede verhaallijn: Pontus is een corrupte agent in dienst van een nog corruptere burgemeester.

De bevolking heeft angst voor de groep zwervers, ze zien er immers uit als levende doden (ondoden) en lijken op die manier op mensen die uit een concentratiekamp zijn verlost. De burgemeester van Michailopol wil dat de politiemensen van Pontus Beg de vluchtelingen oppakken. De commissaris legt de namen van de vijf overlevenden vast in een proces-verbaal, pas dan krijgen ze een naam.

Religie is het verband tussen Beg en de vluchtelingen. De politiecommissaris ontdekt namelijk dat zijn moeder een Jodin was en hij raakt in de loop van de roman steeds meer in de ban van het jodendom en de aantrekkingskracht van religie. Hij lijkt zich vereenzelvigd te hebben met de vertegenwoordigers van het Joodse geloof en dan voelt hij zich ook verwant met de vluchtelingen, want ook de Israëlieten hebben door de woestijn moeten zwerven. Hij komt bovendien tot de lugubere ontdekking dat ze een hoofd hebben meegedragen, als een soort relikwie. Iemand van de groep heeft blijkbaar een moord gepleegd en Pontus wil er wel achter komen wie dat heeft gedaan, maar de leden van de groep lijken niet bereid te vertellen wie dat is.

Een donkere roman over migratie, uitbuiting en godsdienst. Dankzij de sierlijke taal en de vlotte stijl leest het boek als een trein.