Leven na de terreur vanuit het standpunt van een terrorist

Autofictie is heel erg in. Daar ben ik heel blij om. Mij heeft altijd de werkelijkheid geïnteresseerd met een schepje er boven op. Het is zo niet gebeurd, maar het had gekund.

Nog dichterbij de werkelijke realiteit staat dit boek van een in Frankrijk vooraanstaand auteur. Alles wat ze schrijft, is gebeurd. Waarom het dan nog altijd een roman genoemd wordt, is voor mij een vraagteken. Het is in een literaire vorm en taal gegoten, daarom misschien?

Er was een tijd dat uiterst links als het belangrijkste staatsterrorisme beschouwd werd. Dat klinkt nu een beetje naïef, temeer als je weet wie de terroristen waren. Ik heb me - ik weet zelf niet goed waarom - een tijdje verdiept in de Italiaanse Rode Brigades, het Duitse Rote Armee Fraktion en het Belgische CCC. In Frankrijk was er ook zo'n collectief van uiterst links. Ik was zelfs de naam vergeten. Action Directe !

Met het lezen van Een clandestien leven kwam het allemaal terug. Action Directe bestond uit een centraal kwartet van 2 mannen en 2 vrouwen. Gelijke behandeling van de geslachten, toen, daar. Behalve dat er altijd een man aan de leiding stond. Kijk naar R.A.F., CCC, Rode Brigades, en ook naar Action Directe.

Over die terreur gaat het boek niet, over hoe het zover is kunnen komen ook niet, maar wel over wat daarna gebeurt. Dat heb ik ook altijd al willen weten. Is je leven om zeep als je ooit iets heel fouts gedaan hebt, als je voor het leven een stigma meedraagt, als je een uit de hand gelopen jeugdzonde begaan hebt, of zelfs: als je je hebt laten meeslepen?

Ieder ex-lid van al die terroristische groepen is al lang weer op vrije voeten. In het begin bibberde de maatschappij, maar daar bleek al gauw geen enkele reden voor te zijn. De auteur, die de ik-persoon is, ziet het leven en hoe het (fout) gelopen is van één van de vrouwelijke terroristen als een metafoor voor haar eigen leven. Ze besluit daarom op zoek te gaan naar waar die vrouw gebleven is, nadat ze op vrije voeten kwam en een andere identiteit toebedeeld kreeg.

Dat loopt nog niet van een leien dakje, maar gebeurt uiteindelijk toch. Starstruck door een ex-terrorist - het bestaat blijkbaar. Ze krijgt niet uitgedrukt wat ze eigenlijk had willen zeggen.

Ikzelf krijg wel die inkijk die ik gehoopt had te krijgen in een - letterlijk - verknald leven. In een tweede leven in de luwte. De terroriste en haar destijdse partners in crime maken er het beste - het minst slechte - van. De terroristen blijken nog wel dezelfde sympathieën van destijds te hebben - niet voor geweld, maar voor een alternatief bestaan. Weg van de regels en normen van de maatschappij. Weg van de middelmaat en onverschilligheid ook.

Het is nog moeilijk te begrijpen waarom een hele maatschappij decennia lang hysterisch is blijven reageren op een klein groep naïeve idealisten die in het gewapende verzet zaten, gericht op niet goed te praten geweld tegen materiële goederen. Van infiltratie was uiteindelijk veel minder sprake dan men liet uitschijnen.

Op hun weg liepen mensen van vlees en bloed die het slachtoffer werden, wat onvergeeflijk is. Maar wat vandaag religieuze terroristen en staatsterroristen doen die op vrije voeten blijven, is van een andere orde. En die mogen zelfs aan tafel aanschuiven bij onze westerse leiders. Straffer, een aantal van hen zijn wereldleiders.