Dank om het stigma te helpen doorbreken en te helpen omgaan met bipolariteit

Het doel van literatuur is niet om de wereld te verbeteren. Maar om een mooi artistiek werk te maken. Literatuur moet mooi zijn. Niet goed. Lize Spit kan schrijven. Mensen die haar debuut Het smelt hebben gelezen, en mensen die haar Autobiografie van een lichaam hebben gelezen, bevestigen het. Literair staan haar boeken als een huis.

Ik heb vreemd genoeg enkel haar minst bekende van de drie werken gelezen. Nee, niet vreemd genoeg. Ik ben er niet, het tweede boek van Lize Spit, heeft de psychose van Simon, de vriend van het hoofdpersonage als onderwerp. En, misschien nog meer dan die psychose, de manier waarop je als dichte omgeving te maken krijgt en omgaat met psychose, manie en depressie. Als ervaringsdeskundige fascineert dat thema mij buitengewoon.

Ook Ik ben er niet is een sterk literair werk. Het is ook een sterk geëngageerd werk. Door het te behandelen, door de manier waarop ze het behandelt, zet Spit de psychische stoornis bipolariteit in de kijker. Zoals ze in haar twee andere boeken twee andere belangrijke eigentijdse thema's behandelt - thema's van alle tijden, in feite, die nu aan de oppervlakte kunnen komen. Lize Spit smijt zich in haar boeken.

Simon is een getalenteerde designer, de creatieve ster in een klein bedrijf, maar hij heeft zijn periodes. Tijdens manische periodes gaat hij er over. Dat is geen onbekend gegeven. Hyperenthousiaste mensen kunnen doordraven. Risicogedrag vertonen. Amy Winehouse, Kanye West, Robin Williams. Ze leveren magistrale kunstwerken af dankzij hun manie. Vincent Van Gogh, Winston Churchill, Kurt Cobain, Ernest Hemingway, Sylvia Plath, Sinead O'Connor, Nina Simone. Ze presteren op een eenzaam hoog niveau. Maar er is een nadeel. Het is nooit normaal bij bipolariteit. Het is -1 of +1. De slinger hangt nooit in het midden.

De schade van de manische en de depressieve kant kan aanzienlijk zijn bij henzelf en hij kan een niet te verwaarlozen effect hebben op hun omgeving. In Ik ben er niet gaat Lize Spit nog een stap verder. Haar hoofdfiguur Simon belandt in een psychose. Hij wordt een gevaar voor zichzelf en zijn omgeving. Dat is wat veel mensen denken dat een psychose is. Maar een psychose is voor de persoon zelf vooral een periode van angst en kwetsbaarheid.

Simon is het slachtoffer van een complot - dat is zonneklaar. Iedereen wil van zijn talenten profiteren. Het trieste dieptepunt van zijn paranoia is als Simon hun poes doodt omdat zij mee betrokken is in het complot tegen hem. Via camera's die bij haar ingeplant zijn, helpt ze Simon controleren om zijn geniale ideeën te kopiëren. Als het helemaal uit de hand loopt, wordt ingegrepen. De internering en de manier waarop Simon een willoze zombie wordt tijdens de behandeling, is even erg. Maar hoe kan het anders?

Lees vooral wat dat teweeg brengt bij de vriendin van Simon. Daar is Lize Spit op haar sterkst. Confronterend is het woord.

Lize Spit heeft kritiek gekregen om de manier waarop ze de aandoening bipolariteit voorstelt. Ze vergroot het uit. Maar is dat niet net de vrijheid van de auteur? En is het op de spits drijven niet net de methode en de taak van een goede schrijver. Voor 250.000 (!) Belgen met deze psychische stoornis is die alweer een beetje bespreekbaarder geworden dankzij bestseller auteur Lize Spit. Ook dat is een verdienste, een literaire verdienste.