Leestip van Johan De Vos

Lezen intensiveert mijn ervaringen. Een vriendin stelde de vraag: is het zo dat we de ware liefde niet kunnen bereiken en bezingen we ze daarom in de poëzie? Door liefdesgedichten te lezen en te schrijven wordt de liefde intenser. Het is een wisselwerking. Zo ook het ouder worden en de dood. Zelden heeft de dood van iemand mij zo aangegrepen als die van de Duitse dichter Achim von Arnim, de 21ste januari van het jaar 1830, waarover ik las in het boek 'Bettine und Achim von Arnim. Die Geschichte einer ungewöhnlichen Ehe' van Hildegard Baumgart. Lezen bevordert de empathie en laat ons dieper omgaan met de belangrijkste dingen in het leven: de liefde, het ouder worden en de dood.

Een toekomst waarin boeken niet meer worden gelezen

7 februari 2021

Fahrenheit 451 - overigens de temperatuur waarop papier vuur vat - van Ray Bradbury (1953) verbeeldt een toekomst waarin boeken niet meer worden gelezen. De overheid in het boek laat brandmannen met vuur de overblijvende boeken vernietigen. Inspiratie voor zijn verhaal doet Bradbury op bij Hitler met de boekverbrandingen in 1934. Er zijn ook de geruchten van het stalinisme, en er was zijn over-overgrootmoeder Mary Bradbury die in 1680 tijdens de heksenprocessen ontkwam aan de brandstapel.

Hoe is het allemaal zo ver kunnen komen? Eerst worden boeken almaar korter. In radioshows worden ze herleid tot items van vijftien minuten. Daarna volgen boekbesprekingen van twee minuten. Ze eindigen als een artikel van een tiental regels.

Mensen hebben geen behoefte meer aan lezen, aan boeken. Daar hebben de technologie en de massaconsumptie voor gezorgd. En ook de minderheden - vandaag zouden wij spreken over maatschappelijke bewegingen - die maakten dat elke controverse werd geweerd.

'Witte mensen voelen zich niet prettig bij De hut van oom Tom. Verbranden. Heeft iemand een boek geschreven over tabak en longkanker? Huilen de rokers? Verbrand het boek.'

Uiteindelijk blijven alleen nog comics en vakbladen over. Doel is vermaak. De overheid schakelt de brandweer in om dat geluk te bestendigen. Brandmannen vernietigen dus de nog overblijvende boeken die het geluk kunnen verstoren.

Wat gebeurt er ondertussen met boekenliefhebbers? In sommige gevallen kiezen ze ervoor om samen met hun boeken in de vlammen te vergaan, zoals de vrouw die zichzelf met een eenvoudige lucifer in brand steekt. Of ze trekken zich terug in de natuur buiten de stad, volgen de oude sporen en slapen ‘s nachts in de heuvels. Ze ontwikkelen een methode om boeken die ze ooit hebben gelezen weer te kunnen oproepen, door ze vanbuiten te leren en van mond tot mond door te geven. Zodoende dragen ze zorg voor de herinnering en bewaren ze de boeken voor het nageslacht. Ze spreken elkaar aan met Jonathan Swift, Charles Darwin, Arthur Schopenhauer of Albert Schweitzer…

Het boek is in 1966 verfilmd door François Truffaut.

(fragment uit ‘Censuur en filosofie in Fahrenheit 451’ Peter Weyns en Johan De Vos, verschenen in Akrostiş, Turks-Nederlands literair tijdschrift, nummer 7, 2019)

Synopsis

Schrikbeeld van een maatschappij waarin het boek wordt vernietigd en boekbezitters worden vervolgd.

Leestip van Johan De Vos

Lezen intensiveert mijn ervaringen. Een vriendin stelde de vraag: is het zo dat we de ware liefde niet kunnen bereiken en bezingen we ze daarom in de poëzie? Door liefdesgedichten te lezen en te schrijven wordt de liefde intenser. Het is een wisselwerking. Zo ook het ouder worden en de dood. Zelden heeft de dood van iemand mij zo aangegrepen als die van de Duitse dichter Achim von Arnim, de 21ste januari van het jaar 1830, waarover ik las in het boek 'Bettine und Achim von Arnim. Die Geschichte einer ungewöhnlichen Ehe' van Hildegard Baumgart. Lezen bevordert de empathie en laat ons dieper omgaan met de belangrijkste dingen in het leven: de liefde, het ouder worden en de dood.