Somber en uitzichtloos

Costanza is achttien jaar en groeit op in een ogenschijnlijk onveranderlijke wereld, een koude en smalle vallei waar de zon laat opkomt en vroeg ondergaat. Haar vader Tiziano had liever een zoon gehad; haar moeder Augusta liever de pop die ze als klein meisje in een Milanese etalage zag toen ze in dienst ging bij een chique familie. De gezinsleden leven langs elkaar heen in het gele huis, omringd door bossen en velden, te midden van bijgeloof en geroddel. Alles in de vallei lijkt bevroren in de tijd terwijl de woelige jaren zeventig naderen. In Iedereen slaapt in de vallei volgen we de vrouwelijke lijn van een familie: Augusta, opgesloten in de fatsoensregels van een klein dorpje, haar dochter Costanza, die dat benauwende dorpsleven ontvlucht maar zich vastketent aan een verslaving, en ten slotte haar kleindochter Gaia, die in een afkickkliniek ter wereld komt. Ginevra Lamberti, een van de interessantste en getalenteerdste jonge stemmen in de Italiaanse literatuur, weet op briljante wijze de leegte, vervreemding en verlatenheid van de provincie Veneto op te roepen. Tegelijk beschrijft ze haar personages, die allemaal een enorme puinhoop van hun leven maken, vol warmte, empathie en humor.

De titel Iedereen slaapt in de vallei verhaalt de geschiedenis van drie generaties vrouwen, moeder, dochter en kleindochter die elk op hun eigen wijze de desolate en destructieve omgeving waarin ze opgroeien beleven. Het leven van de achttienjarige, eigenwijze Constanza geboren in de vallei ergens in Noord-Italië waar de zon nauwelijks haar stralen kan richten en waar het constant koud is is de rode draad doorheen het boek maar evenzeer het leven van haar moeder Augusta en in andere mate dat van haar dochter Gaja worden mee opgenomen. Dit gebeurt met veel sprongen in tijd en ruimte met een pak bijbehorende personages die elk hun rol speelden in haar leven. Het wordt het de lezer echt niet makkelijk gemaakt maar je krijgt er veel voor terug. Constanza krijgt nauwelijks grip op haar leven mede dankzij haar dwingende en zwijgzame ouders die ook elk hun eigen demonen moeten verwerken. Nooit zelf affectie gekregen konden ze dat ook niet doorgeven. Communiceren met elkaar lukt niet ze hebben het ook nooit geleerd en het leven in dat gele huis omringd door bossen, oude vastgeroeste gewoontes en een dwingende kerk. De klokkentoren loopt drie minuten achter op de wereld, beter kan dit leven niet gesymboliseerd worden. Constanza vlucht weg maar die vlucht leidt naar een gigantische afkickkliniek. In die periode wordt ook Gaja geboren. Blijkt dat Constanza veel gemeen heeft met de auteur die zelf ook geboren werd in een afkickcentrum.

Niettegenstaande er waarschijnlijk veel uit het leven van de auteur zijn rol zal gespeeld hebben in dit verhaal is het echter geen autobiografisch verhaal. Achternamen ontbreken en het is zoals de schrijfster in haar dankwoord schrijft: “Een achternaam wil zeggen dat je bij iemand hoort.” En dat klopt, alle personages vermeld in de stamboom op de dubbele pagina vooraan staan alleen op zichzelf en in hun wereld. De verbondenheid met elkaar verdwijnt en dit bezorgde mij al lezend een wel heel erg schrijnend gevoel, een ongemakkelijk leesgevoel. Het uitzichtloze en sombere leven in de vallei sijpelt doorheen het verhaal, maakt je er niet vrolijker op.

Ginerva Lamberti (1985) schrijft korte verhalen die zijn verschenen in verschillende Italiaanse tijdschriften. In 2015 verscheen haar eerste roman. Iedereen slaapt in de vallei is haar derde roman en de eerst die in Nederland is uitgegeven. Manon Smits vertaalde dit boek naar het Nederlands.