Beelden van "ingesneeuwd"
Ik herlees een favoriete dichtbundel Ingesneeuwd (1984) - volgens mij ook een van de belangrijkste bundels van de beginjaren van de Gentse dichteres Miriam Van hee.
Niet enkel ervaar ik opnieuw de literaire kwaliteit van talrijke gedichten maar vooral is de poëzie in balans: winter geflankeerd door en/of al bezield met herfst en lente, het "verband" met het innerlijke gemoedsleven, verdriet voor afscheid van een relatie, zoeken naar en vinden van nieuwe wegen, geluk, het in vraag stellen van haar schrijverschap en de doorgedreven uitwerking van thema’s en motieven.
Belangrijke inspiratiebronnen - ook in haar later werk - krijgen vorm en/of stem: de Cevennen (bergen, rust), de literatuur (twee motto's van de voormalige DDR-schrijfster Christa Wolf, een gedicht getiteld Mandelstam).
Van hee studeerde Slavische talen en literatuur aan de UGent en vertaalde onder meer uit het Russisch naar het Nederlands: Zwarte aarde / door Osip Mandelstam (1986) en En de nacht belooft geen dageraad / door Anna Achmatova (1982).
Zelfs bij het herlezen van Ingesneeuwd circa veertig jaar na verschijnen blijf ik betekenissen zoeken, vermoeden en vinden bij de titel van de bundel. Er is sprake van een binnen en een buiten waarbij het "raam" essentieel is: een spiegel die binnen met buiten verbindt en vice versa, sneeuw die tegelijk zorgt voor de afwezige en aanwezige werkelijkheid, ingesneeuwd als stilstand, niet kunnen bewegen en een verlangen naar "weggaan" ...
En talrijke beelden uit en van de stad:
p. 23: “waar lig je nu en luister
naar het wit en afwezig zijn
buiten achter de ramen, naar
de auto’s over de besneeuwde straat”
p. 28 “ze kijkt naar de vastgelopen uurwerken
van de stad en huilt
wanneer niemand het ziet
ze kijkt omhoog en telt
de verdiepingen van het telegraafgebouw”
p. 32 “vanwaar die drang
om alles uit te zoeken, heeft niet
elke stad haar eigen tramgeluid
haar bruggen
haar leeggelopen pleinen
haar naam”
p. 47 “binnen is alles hoorbaar
wat buiten is:
auto’s over het natte wegdek (…)
en binnen de vermoeidheid
in de stappen van het bed (…)
naar het raam waarlangs
met al het andere ook het licht
binnenkomt en beweegt
kinderen die plannen maken
het verlangen gaande houden
met ansichtkaarten”
p. 49 “komt er een dag waarop
we lachen om de dagen
die nog voor ons liggen
sprankelend vol
stadsgeluiden
dat we de dingen kunnen
noemen bij hun namen
en ze veranderen”
Voor wie zich nog meer wenst te verdiepen in de poëzie van Miriam Van hee.
Er verscheen in 1988 een helder overzichtsessay over haar eerste dichtbundels.
https://www.dbnl.org/tekst/_ons003198801_01/_ons003198801_01_0153.php
Miriam Van hee : “Een aarzeling tussen zwijgen en spreken” /
Anne Marie Musschoot, in:
Ons Erfdeel (1988), jrg. 31, nr. 4, p. 483-486
Bekroningen in die tijd bleven niet uit:
voor Ingesneeuwd (1984) in 1985 de Literaire prijs van de stad Gent;
voor Winterhard (1988) in 1989 de Jan Campert-prijs.
In 2022 verscheen over haar literaire oeuvre
Miriam Van hee handboek / (redactie) Carl De Strycker en Yves T'Sjoen.
En wandelend via de Korianderstraat (zijstraat van de Walpoortstraat) naar Bibliotheek De Krook kun je even halt houden bij de "artiesteningang" van de Minard en op de zijgevel volgend gedicht (hier enkel de eerste strofe) lezen - toelichting in deze website Gent Leest in de rubriek Leesstad, kies voor Straatpoëzie.
"Ik zie alleen dat beeld
voor mij dat ik niet weg
wil laten gaan: over de daken
de eerste sneeuw van het jaar
die ons aan de ramen
gekluisterd hield - het plots
vertraagde stadsverkeer beneden"
(Uit: Winterhard / Miriam Van hee, p. 18)
