Schuldig of onschuldig?
Een nazioorlogsmisdadiger, Howard W. Campbell Jr., wacht in zijn cel in Jeruzalem op zijn berechting. Hij schrijft zijn memoires. Hij is eigenlijk een Amerikaanse spion maar kan dit niet bewijzen. Zijn daden - vooral woorden, want hij werkte op het Ministerie van Oorlogspropaganda - waren abominabel, maar diep vanbinnen geloofde hij niet in de nazi-ideologie. Is hij dan wel schuldig? Of niet? Of voelt hij zich gewoon niet schuldig? Zet hij de waarheid naar zijn hand om zich in een fraaier daglicht te stellen?
De lezer krijgt nog meer ongemakkelijke vragen voorgeschoteld. Zijn oorlogspropaganda en (antisemitische) oproepen tot haat even erg als het bedenken en uitrollen van concentratiekampen? Of zorgt het ene voor een vruchtbare bodem zodat het andere makkelijk kan gedijen? Tot waar gaat je eigen verantwoordelijkheid? Is één persoon verantwoordelijk voor de dood van zes miljoen joden, of zijn we dat allemaal?
Ondanks deze morele dilemma’s houdt Kurt Vonnegut het luchtig en grappig in Moeder nacht. En dat is zo geweldig! Belangrijke onderwerpen aankaarten op een lichte manier. De lezer met absurde humor interpelleren en laten nadenken.
De fijnzinnige kunst om een zwaar thema als oorlog met humor aan te snijden laat Vonnegut trouwens ook subliem zien in zijn geniale meesterwerk Slachthuis vijf.
So it goes.
