Als een schilderij met exclusieve afbeeldingen en uitgekiende elementen

Sal, geschreven door Xander Jongejan, is geen dikke pil. Dit betekent niet dat de roman eveneens begrensd is qua inhoud. De auteur heeft immers weinig woorden nodig om indruk te maken op zijn lezers.

Het hoofdpersonage is een stokoude man; hij is honderddrie jaar. Ondanks zijn hoge leeftijd woont Sal nog steeds zelfstandig. Hij leeft geïsoleerd van de maatschappij en hij concentreert zich bij voorkeur op de vogels in de tuin. Zijn contact met de buitenwereld bestaat uit een oud radiotoestel en de krant. Wekelijks gaat hij een keer in stilte op visite bij de Indische bovenburen en krijgt hij huishoudhulp van Gennèn. Op een dag verschijnt een verre neef die Sal een plaats wil geven in de familiestamboom. Dit initiatief strandt evenwel op fel verzet van de ouderling.

‘Soms voelde Sal de neiging om de wijsheid in die woorden te betwisten. Soms wist hij dat hij niet bezweek. Soms bezweek hij elke dag. Over het dragen van lijden schreef hij niets in zijn kasboek van onwetendheid.’

Met een pakkende en beeldende stijl geeft Jongejan zijn figuren kleur. Zonder je te imponeren met een lading personages, houdt hij je constant geboeid. De weinige bijfiguren hebben echter een nuttige functie in het geheel. Hoe een, op het eerste gezicht doodgewoon, mensenleven een knap verhaal kan opleveren. Aanvankelijk laat Sal niet echt in zijn kaarten kijken; dit duurt niet lang. Dankzij de doelgerichte en toegankelijke dialogen krijg je een helder beeld van zijn huidige leefwereld. Deze man draagt een bijzonder verleden met zich mee.

‘Hij opende een moment zijn ogen en sloot ze direct, waarmee hij haar vermoeden bevestigde dat hij geen hartaanval had maar hyperventileerde.’

Knap hoe de schrijver onder de huid kruipt van zijn hoofdpersonage. De lezer ruikt en proeft de nostalgische en melancholische sfeer van het boek. Je voelt de emoties en de eenzaamheid van de sleutelfiguur. De zin van het leven, waardig oud worden, geluk. Het zijn slechts enkele thema’s die aan bod komen hier. Alle onderwerpen vullen een rugzakje, waarin eveneens plaats is gereserveerd voor een levenstrauma, voor verbinding. Dit alles zet je aan tot zelfreflectie; kijk een keer grondig en kritisch naar je eigen leven. Het verhaal van Sal is als een mooi schilderij; voorzien van exclusieve afbeeldingen met uitgekiende elementen.