Babylon Berlin

'De man deed een beetje aan Wilhelm de Tweede denken. De markante snor, de priemende blik. Net als op het portret dat ten tijden van de keizer in de woonkamer van elke goede Duitser hing - en hier en daar nog steeds niet weggehaald was, hoewel de keizer al meer dan tien jaar geleden afgedankt was en sindsdien in Holland tulpen teelde. Dezelfde snor, dezelfde fonkelende ogen. Maar dat was het dan ook wel wat de overeenkomsten betrof. De keizer droeg geen punthelm, die hing samen met zijn sabel en uniform boven de bedstijl. Deze man droeg niets, behalve de naar boven gedraaide snor en een imposante erectie. Voor hem knielde een niet minder naakte vrouw, gezegend met weelderige rondingen, die de keizerlijke scepter kennelijk het nodige respect wilde betonen.

Rath bladerde lusteloos door de foto's, die eigenlijk lust hoorden op te wekken. Andere opnamen toonden de keizerlijke dubbelganger en zijn lolita in actie. Het maakte niet uit op welke wijze hun lichamen met elkaar verstrengeld waren, de keizerlijke snor was steeds in beeld.

"Bah!" ' (p14)

Weet Rath raad? De ratten komen uit de riool gekropen, zitten hem op de huid, dichterbij dan in zijn wildste dromen. Nazi's en stalinisten, junkers en tsaristen, maffiosi en criminelen allen op een stinkende hoop maken van Berlijn een Babylon, een wankele toren klaar voor de sloop. Zonder schroom, zijn eigen weg volgend, wil Rath uit dat Berlijnse stort de waarheid naar boven laten komen.

1929, waarschijnlijk het belangrijkste jaar van de twintigste eeuw, hét schakeljaar tussen de roaring twenties en the great depression. In dat jaar wordt rechercheur Gereon Rath vanuit het provenciale Keulen overgeplaatst naar de dienst zedendelicten in Berlijn. Berlijn eind jaren twintig is een stad in volle explosie, een stad van extremiteiten. Fascistische knokploegen, communistische revolutionairs en gewetenloze criminelen terroriseren de straat. Prostitutie tiert alom, honger en ellende waart door de stad. Maar er is ook veel plezier en vertier, in Berlijn, een vrijhaven voor homoseksualiteit, swingt de jazz door de straten en vervult cinema de harten. In dit broeinest, in dit Babylon probeert de verzwakte Weimar-republiek zich staande te houden. En wanneer een dode Rus uit het water wordt getakeld en Rath in zijn nieuwe woonst door een andere Rus uit zijn rust wordt gerukt, gaat er een bal aan het rollen die alle strijdende fracties van de stad met zich meesleurt. Rath geraakt meer en meer betrokken en zijn eigengereide onderzoek beperkt zich lang niet meer tot zedenfeiten. Hij moet omzichtig te werk gaan, zijn eigen fouten toedekken en vooral constant achterom kijken. Dit alles is de cocktail voor een razend spannend verhaal waar niets lijkt wat het is. 'Schaduw over Berlijn' is het eerste deel van de Rath-serie van de Duitse auteur Volker Kutscher. Een politieroman vertelt in de beste traditie van de literaire thriller. Naast een steengoede detectiveboek is het ook een vlijmscherpe schets van Berlijn anno 1929. In het tweede deel 'De stille dood' verkent Rath na de geweldadige dood van een actrice de wereld van de cinema, een wereld op de drempel van stil naar geluid.

Beiden romans, Schaduw over Berlijn en Stille dood, werden afgelopen jaren door Tom Twyker (Lola Rennt, The Perfume) in een TV-serie gegoten onder de naam Babylon Berlin. Twyker geeft de hoofdpersonages een totaal andere invulling, voegt figuren toe, verdraait verhaallijnen, vergeet bijna de Buddha, gaat op zoek naar spectaculaire actie en duwt het politieonderzoek volledig naar de achtergrond. De TV-serie Babylon Berlin is een immense productie dat een volledig beeld wil brengen van die turbulente jaren in Berlijn, een moedige poging om het verleden te belichten. Echter door al de veranderingen en verschuivingen verliest de TV-serie het sterke van de romans uit het oog, namelijk de koppige strijd van een gedreven individu om ondanks alles de waarheid naar boven te halen in een wereld die op instorten staat.