Nogmaals terug naar Brideshead

Terugkeer naar Brideshead (Brideshead Revisited), een van de honderd beste romans van de 20^ste eeuw, vertelt het verhaal van Charles Ryders relatie met de tot ondergang gedoemde aristocratische én katholieke familie Flyte, en van zijn vriendschap met Sebastian, de met zijn teddybeer flanerende jongste zoon van de familie. De roman speelt zich grotendeels af tegen de sfeervolle decors van Brideshead, het landgoed van de familie Flyte, Oxford en Venetië.

Het eerste deel bevat Charles' herinneringen aan zijn vriendschap met Sebastian en zijn kennismaking met Brideshead in 1923. In het tweede boek staan de periode van het verval, de verwijdering tussen Charles en Sebastian en Sebastians alcoholverslaving centraal. Het derde deel zet verzoening en vergeving in het middelpunt.

Waugh roept de belofte van de jeugd vol gevoel op, het idee dat alles tot de mogelijkheden behoort. Vervolgens laat de roman zien hoe beloftes onvervuld blijven. Vriendschappen bloeden weg, dromen komen uit maar blijken niet zo zoet te zijn als ze ooit leken. Het gaat over de fragiliteit van de liefde en over de vergankelijkheid van de jeugd met al zijn illusies. Brideshead is een buitengewoon rijke roman, ook in stilistisch opzicht, al is het in de eerste plaats de toon van vermoeide berusting en desillusie, maar ook van het soort doorgedreven maturiteit die het boek tot een echt meesterwerk maakt. Waugh verheerlijkt een bepaald en tijdloos Brits verleden die lezers tot de dag van vandaag aanspreekt. Hoewel Terugkeer naar Brideshead zich grotendeels afspeelt in het interbellum, is het een souvenir van de Tweede Wereldoorlog.

De roman is een boek vol nostalgie. Charles herinnert zich niet alleen de mensen die hij heeft liefgehad, maar die hij heeft verloren. Hij treurt om het deel van zijn leven dat voorbij is, zijn jeugd, de jaren met Sebastian toen alles mogelijk leek en er geen einde aan de zomer leek te komen. Charles' herinneringen aan een gouden tijd en het besef dat zijn jeugd en die tijd voorgoed voorbij zijn, geven deze roman een constant gevoel van weemoed en verlangen mee.

Evelyn Waugh schreef Brideshead revisited tijdens de Tweede Wereldoorlog toen het oude Engeland voorgoed leek verdwenen te zijn. Dit boek moest een ode worden aan dat vervlogen Engeland, waar Waugh heimwee naar had. In de roman speelt het geloof een grote rol. De familie van Sebastian is katholiek, een uitzondering in Engeland. Evelyn Waugh was zelf net katholiek geworden en probeerde met dit boek duidelijk te maken wat hijzelf in het geloof vond. Het taalgebruik is prachtig, de dialogen en de beschrijvingen zijn ontzettend mooi. Brideshead revisited is voor mij een van de mooiste boeken die ik ken met een ontzettend complex en rijk verhaal.