Compete - en geniale - waanzin

Het lezen van The Recognitions, het debuut van William Gaddis uit 1955, was een absolute rollercoaster. Zeggen dat dit boek een satirische, prikkelende en diepgaande commentaar op onze realiteit en de rol van kunst in die realiteit is, klopt dan wel; maar tegelijkertijd behelst die uitspraak slechts een stuk van de veelzijdigheid van de pure waanzin die The Recognitions is.

Dit boek is met momenten hilarisch – meermaals luidop gelachen -, met momenten intens tragisch. Soms wordt The Recognitions gerust frustrerend en moeilijk (ik dank prof Danny Praet en zijn cursus over religie in de oudheid, door wie ik toch enkele van de obscure verwijzingen over verschillende mysteriecultussen snapte zonder opzoekwerk), maar het pure leesplezier dat dit boek geeft is meer dan beloning genoeg.

De bonte parade aan personages is compleet onvergetelijk, en niet enkel door hun namen: Frank Sinisterra, Agnes Deigh (Agnus Dei?), Recktall Brown, Basil Valentine, reverend Gwyon, … het zijn er maar enkele van de vele kleurrijke figuren die deze roman verrijken. Samen vormen deze personages het levensbloed van The Recognitions, waardoor Gaddis’ vertelling tot leven komt.

Het centrale thema is de waarde van originaliteit en vervalsingen in onze wereld – op vele verschillende vlakken, niet enkel in de kunstwereld – en hoe daarmee wordt omgegaan door iedereen in diezelfde wereld. Van yuppies over monniken tot kunstrecensenten, allen spelen ze hun rol en worden ze genadeloos door Gaddis becommentarieerd.

Het experimentele karakter van The Recognitions en het gigantische aantal aan referenties zorgt er misschien voor dat niet iedereen van dit boek zal genieten. Zijn dat echter zaken die je net aanspreken in literatuur, kan ik dit boek niet genoeg aanraden. Het is pareltje – of met de bijna duizend pagina’s die het telt een fameuze parel – dat meer recognition (sorry) verdient.