Hermetisch meesterwerk
William H. Gass schreef maar liefst zesentwintig jaar aan zijn magnum opus The Tunnel, en dat is er aan te merken: dit boek is een absoluut meesterwerk. Soms onleesbaar, met momenten compleet waanzinnig, vaak desoriënterend; maar steeds geniaal.
Geschiedenisprofessor William Frederick Kohler is de verteller van dienst en wat voor één: wat start als een voorwoord bij zijn meest recente boek, Guilt and Innocence in Hitler’s Germany, ontaardt al snel in een soort memoires waarin Kohler alles, maar dan ook echt alles, uit de doeken doet over zijn opmerkelijk leven. Allesbehalve chronologisch leren we over Kohlers studies in Duistland, zijn jeugd, zijn huwelijksleven, zijn professionele leven en nog zoveel meer. Het sterkst zijn de passages waarin hij een persoon of affaire uit zijn leven minutieus neerpent. Dit alles trouwens in een briljant taalgebruik: door het veelvuldige gebruik van bijvoorbeeld alliteraties vloeien en schokken de zinnen waar passend. Ook de ongebruikelijke en unieke bladspiegel zorgt voor een grillig ritme dat doorheen dit boek aansluit bij het onregelmatige relaas van Kohler.
Dit boek is bedrieglijk, ondoorgrondelijk, weerzinwekkend, verwarrend en verontrustend. Al die adjectieven zijn in de context van dit boek als complimenten bedoeld. Gass schreef met The Tunnel een meesterlijke roman, eentje waar je tijd en moeite moet insteken (ik ben er zeker van dat ik nog heel wat gemist heb), maar wat is de beloning het waard.
