Eerbetoon aan de wereld van het theater
William Somerset Maugham schreef de roman Theater (1937) als een soort eerbetoon aan de wereld van het theater. Maugham, ook een succesvol toneelauteur, kende het leven van het theater en van de acteurs en toneelmanagers heel goed. De heldin is Julia Lambert, een oudere, zeer beroemde actrice, die zich bewust is van haar leeftijd én van haar talent. Haar huwelijk verliest zijn passie en wanneer ze wordt benaderd door een verliefde veel jongere man hapt ze toe. Tom maakt in haar intense gevoelens los en al spoedig krijgen ze een heuse affaire. Wanneer ze door hem aan de kant wordt gezet voor een jonge, beginnende actrice, neemt zij op genadeloze wijze wraak.
Het boek is vooral een karakterstudie. Alle personages zijn goed getekend en hebben pittige dialogen. Julia is niet bijzonder sympathiek. Maugham schildert een complex portret van de actrice die zo goed is in haar vak dat ze vreest dat ze geen eigen persoonlijkheid heeft en slechts bestaat uit alle rollen die ze speelt. Het is heerlijk te lezen hoe het personage zich door de roman ontwikkelt en hoe haar ware aard en harteloosheid wordt onthuld. De meest diepgaande scène is de confrontatie van Julia met haar zoon. Maugham schrijft met grote gevoeligheid over de situatie waarin Julia zich bevindt. Je voelt met haar mee, terwijl de gebeurtenissen haar controle ontglippen.
De roman steunt voornamelijk op dialoog en innerlijke gedachten, en er zijn ook literaire verwijzingen naar Shakespeare en Keats. Met veel mensenkennis en in een licht ironische stijl legt Maugham verborgen drijfveren en menselijke zwakheden bloot. Heel subtiel wijst hij op de spanningen en triomfen die ontstaan wanneer acteren en realiteit samenvloeien. Theater is een van de minder bekende romans van William Somerset Maugham, jammer, want het is een genot om te lezen.
