Over vliegtuigen en dromen, groeipijnen en volwassen worden

Joe Speedboot is de vierde roman van de Nederlandse schrijver Tommy Wieringa. Het boek kwam uit in 2005 en betekende Wieringa’s doorbraak. Joe Speedboot werd oa voor de Gouden Uil, de Libris Literatuurprijs en de AKO Literatuurprijs genomineerd en won de F. Bordewijkprijs. Recenter won Wieringa prijzen voor enkele van zijn andere boeken: Dit zijn de namen en De heilige Rita.

Met Joe Speedboot schrijft Wieringa een coming-of-age verhaal dat zich afspeelt in het fictieve dorp Lomark. De 14-jarige Fransje belandt na een ongeluk in een coma waar hij na 220 dagen uitkomt. Zijn rug en borstkas zijn beschadigd en hij kan enkel nog zijn rechterarm bewegen. Verstaanbaar spreken kan hij niet meer. Tijdens Fransjes coma is er een nieuw gezin in het dorp aangekomen. Leeftijdsgenoot Joe boeit Fransje mateloos. Het boek volgt het puberen en volwassen worden van Fransje, Joe, Engel, Christof en de knappe Picolien-Jane (PJ). Doorheen vriendschap en ruzie, branie, jaloezie en afgunst, dromen en illusies worden zij volwassen.

Het volledige relaas wordt geschreven vanuit het perspectief van Fransje die weliswaar niet praat, maar tientallen dagboeken vol schrijft over ieders belevenissen. Hoewel het vaak om kleine gebeurtenissen gaat, zijn die met veel aandacht voor detail beschreven en blijven ze boeien.

De schrijver creëert levensechte personages: de wat grovere Fransje, Joe die goed in zijn vel zit, de sympathieke Engel, de ietwat jaloerse Christophe. Ook zijpersonages zoals bvb de kleurrijke Papa Afrika zijn mooi vormgegeven.

Vooral de prachtige taal van Wieringa springt eruit. Hij won zelfs een prijs voor een zin uit dit boek: 'De knalpijpen glansden als bazuinen, de wereld leek te verschroeien in allesverzengend lawaai wanneer de jongens het gaspedaal intrapten met de koppeling in, alleen om te laten weten dat ze bestonden, zodat níemand daaraan zou twijfelen, want wat niet weerkaatst, bestaat niet.'

Ook kortere zinnen zoals ‘De avond rolt de dag op als een krant’ spelen mooi met taal.

De humor is soms droog, soms eerder scherp en maatschappijkritisch. Over de toenemende welvaart en de gevolgen daarvan op Lomark, merkt de schrijver op 'dat algemene welvaart en wansmaak bij elkaar horen als zout en peper'.

Dit alles maakt dat Joe Speedboot de lezer voldoende biedt om een blijvertje te zijn.