Veel meer dan een leven met Winston Churchill

Auteur Sonia Purnell heeft heel hard en terecht geprobeerd de rol van deze vrouw in de geschiedenis te highlighten. Deze vrouw is de sterke vrouw achter de sterke man, Winston Churchill.

Ik was de voorbije weken in Polen, en daar gaat het heel vaak over uitgemoorde joden (in Warschau en Krakau), gebombardeerde Polen, en vermoorde en verdreven Duitsers (door de Sovjets, in Wraclow dat toen Breslau heetten en van Duitsland (Pruisen) deel uitmaakte).

Dat ik net dan een boek meehad en las over twee mensen die vooral tijdens Wereldoorlog Twee hun belangrijkste bijdrage aan deze wereld leverden, was een gelukkig toeval. De ondertitel van de biografie over Clementine Churchill is fout: een leven met Winston Churchill is niet het belangrijkste. Veel meer dan een leven met Churchill, moet het zijn.
Churchill was nooit thuis, en als hij thuis was, was hij eigenlijk ook niet thuis. Zoals je geneigd bent te denken, is het niet. Clementine deed niet het management van het gezin. Dat liet ze aan derden over. Ze leidde zelf een heel actief publiek leven in de politiek maar ook op sociale evenementen die ze vaak zelf organiseerde, en ook in liefdadigheid.

Churchill was impulsief, egocentrisch, hyperactief en had zeer regelmatig last van the black dog - zijn depressies. Die kwamen er omwille van zijn aard en uit de ontgoochelingen die hij opliep in zijn politieke loopbaan. En ook, vooral zelfs, omdat de gevolgen dragen van foute beslissingen die hij nam, niet licht om dragen is - als je nog een hart hebt onder je olifantenvel. Wat hij verordende, kostte meerdere keren vele mensenlevens. Een hard offer.

Verbijsterend: Churchill schreef ook nog 43 boeken naast en tijdens zijn premierschap en zijn vredestichtende reizen. Niet zomaar boeken: hij won er de Nobelprijs voor Literatuur voor. Het kon onder meer omdat hij aan society events en feestjes niet meedeed.

Om wat hij presteerde te kunnen realiseren was een onafhankelijke, eigenzinnige en tegelijk oneindig loyale partner nodig. Clementine weerhield Churchill van foute impulsieve en drastische beslissingen. Ze was de enige met wie Churchill echt rekening hield. En werd daardoor zelf één van de belangrijke maar zwaar onderschatte personages van de 20ste eeuw. Want wie kent haar nu helemaal? Over Winston werden tientallen biografieën geschreven, waarin het overigens zelden over (het belang van) Clementine ging. Over Clementine twee, waarvan deze een parel is.

Er is, zei een vriend me gisteren, zelfs een mooie (!) autobiografie, Keep on dancing, van Sarah, de oudste dochter van Churchill die een groot stuk van haar leven in de US doorbracht en in de oorlog als verleidster-spion optrad voor de goede zaak. Wat dat precies inhield, lees je in dit boek. De enige echte foute keuze van Clementine (èn van Winston) is dat zij - net als hij - de opvoeding van haar kinderen verwaarloosde. Die kregen het onder meer daardoor heel zwaar om zich een plek in de maatschappij te verwerven.

Een waardevolle maar onderschatte historische figuur kreeg van Sonia Purnell een welverdiende en heerlijk geschreven biografie.