Over opoffering, vriendschap, vluchtelingen ...

Het boekenweekgeschenk wordt ieder jaar door een andere schrijver speciaal voor de Boekenweek geschreven. Dit jaar werd het een prachtige novelle van Lize Spit: De eerlijke vinder.

Het verhaal gaat over de vriendschap tussen de tienjarige Jimmy Sluis en Tristan Ibrahimi, een jongen die met zijn familie uit Kosovo is gevlucht door de burgeroorlog. Jimmy is een buitenbeentje die erop uit is op een eerlijke manier dingen te “vinden” en hij verzamelt flippo’s. Hij doet dit heel obsessief en leeft in zijn eigen wereldje. Hij wordt hierdoor op school gepest, ook al omdat hij altijd goede resultaten haalt. Jimmy is dan ook aangenaam verrast als de wat oudere Tristan als nieuwkomer in de klas in de bank naast hem komt zitten. Hij ontfermt zich over Tristan, hij helpt hem met de leerstof en met het aanleren van het Nederlands. Als hij na school bij zijn vriend thuis komt om hem te helpen bij het huiswerk, betrekt hij daar ook diens jongste broers en zusjes bij. Hij doet dit zeer plichtbewust, maar gaat ervan uit dat zijn vriend al zijn interesses deelt met hetzelfde enthousiasme. Maar is dit ook effectief zo?

De vriendschap wordt op de proef gesteld wanneer de familie Ibrahimi bericht ontvangt dat ze zullen worden teruggestuurd naar Albanië. Tristan en zijn zus bekokstoven een plan om de familie in België te laten blijven en hebben hierbij de onvoorwaardelijke hulp van Jimmy nodig. En vanaf dan wordt het verhaal een bittere thriller.

De stijl en de thema’s dragen overduidelijk de stempel van Lize Spit. Het draait bij haar bijna altijd om gebeurtenissen en trauma’s uit de jeugd en kindertijd die een onuitwisbaar spoor achterlaten, hetzij door de opvoeding, het doen en laten of drama’s binnen het gezin, hetzij door omstandigheden (bijvoorbeeld een oorlog) waardoor alle zekerheden wegvallen.

Spit weet op sublieme wijze de taal van de tienjarige jongen te hanteren. Alsof ze onbeperkt inzicht heeft in zijn gedachtewereld en gevoelens. Het is geweldig hoe ze de spanning druppelsgewijs kan opvoeren en ten spits drijven tot de laatste zin.

Waar het boekenweekgeschenk meestal luchtig leesvoer brengt, schreef Lize Spit een hartverscheurend relaas over vriendschap, de offers die je bereid bent ervoor te brengen, de risico’s die je neemt om zekerheid en veiligheid te vinden als je ontheemd bent. Ik ben er zeker van dat Lize Spit veel meer pagina’s had willen en kunnen schrijven over Jimmy en Tristan. Maar doordat het zo compact bleef, heeft het misschien net meer impact. Een meesterwerkje!