Filosofische benadering van "vrijheid" doorspekt met eigen ervaringen van de auteur
Als kind kwam Alicja Gescinska vanuit het Polen achter het IJzeren Gordijn naar België. Ze heeft dus aan den lijve ervaren wat een gebrek aan vrijheid is.
In De verovering
van de vrijheid verweeft Gescinska anekdotes met wat filosofen en
schrijvers over het thema hebben gezegd of geschreven. Het resultaat
is een soort van essay: een tastende zoektocht die heel wat benoemt
en andere zaken onbeantwoord laat. Vrijheid is dan ook niet het
gemakkelijkste begrip uit de filosofie.
In de zomer van
2010, toen zij volop werkte aan dit boek, kreeg haar vader kanker en
overleed hij. Ze ergert zich over de vele jaren waarin hij zich voor
weinig of niets interesseerde. Vandaar ook de ondertitel “Van luie
mensen, de dingen die voorbijgaan”. Blijkbaar besefte haar vader
pas op zijn zestigste dat hij met zijn leven veel meer had kunnen
doen. Ze vergelijkt het met Homer Simpson die dag in dag uit voor
zijn televisie zit, bier drinkt en niets doet.
Gescinska zegt dat
het probleem van de verveling ook het probleem van de vrijheid is.
Want wie niets doet, maakt geen gebruik van al zijn vermogens om het
goede te doen. Mensen moeten dan natuurlijk wel in staat worden
gesteld om hun vermogens en hun talenten te ontwikkelen en te
gebruiken. Armoede bijvoorbeeld vormt in dat opzicht een concrete
beperking van de vrijheid. Wat heb je aan speelgoedwinkels als je het
geld niet hebt om een pop te kopen?
Er is ook de
vaststelling van de auteur dat de mens “geen vrijheid (wil) maar
zekerheid”.
De vrijheid van de
mens is ook begrensd en reikt maar tot zover ze de anderen geen
schade toebrengt.
“Vrijheid draait
altijd om wat een mens kan”, schrijft de auteur, “het is de
overgang van wat is naar wat zou kunnen zijn, dat de mens zichzelf
verwerkelijkt, zijn vrijheid verovert en zin geeft aan zijn bestaan.”
Conclusie: vrijheid
moet veroverd worden!
Dit boek is een must
voor politici die steeds de mond vol hebben over vrijheid, maar niet
weten hoe ze dat voor zoveel mogelijk mensen kunnen realiseren.
Alhoewel ze hier wellicht ook geen antwoord zullen vinden, maar wel
zullen beseffen dat ... vrijheid moet veroverd worden!
Synopsis
Ooit woonde Alicja Gescinska met haar ouders en zussen in een studio van vier bij vier in communistisch Polen. Vlak voor de val van de Muur vluchtte het gezin naar België; Alicja was toen zeven jaar oud. Als tiener kon zij moeilijk aarden in het Westen, waar de toegenomen vrijheid niet meteen een garantie bleek voor een beter bestaan. Vrijheid scheen haar eerder een ander woord voor luiheid, gemakzucht, consumentisme. Pas met de ontdekking van wijsbegeerte en literatuur heeft Alicja naar eigen zeggen de ware, positieve zin van de vrijheid gevonden.
