Het lot van de verliezer: dagboek van een Duitse vrouw in de chaos van de Russische inval in Berlijn

In dit luisterboek leest Cox Habbema voor uit het dagboek van een anonieme, hoogopgeleide vrouw van 30 in Berlijn. Je hoort over de honger die mensen aanzet tot graaien en elleboogstoten uitdelen om toch maar aan eten te komen. Over de positie van vrouwen, die kantelt van ondergeschikt, naar zelfstandige beslisser als hun mannen allemaal gaan vechten zijn, over het moment dat de vrouw hoort over het bestaan van de concentratiekampen en haar walging daarover, over het lot van de Duitse vrouwen eens de Russen binnenvallen in Berlijn.

Het verhaal is indrukwekkend en maakt je stil. De vrouw vertelt over de vele verkrachtingen: zoveel dat ze het woord dan maar afkortte in haar dagboek omdat ze het te vaak moest schrijven. Ze analyseert hoever een mens gaat om te overleven, overdenkt wat zij nu geworden is: of zich schikken in haar lot en er het beste van maken haar nu tot een hoer maakt of niet, en trouwens, was dat niet het oudste beroep, dat voorkwam in de hele geschiedenis en tot in de hoogste kringen?

Ze beschrijft de Duitse mannen, overdenkt of het beter is dat die hun vrouwen proberen beschermen, of toch beter om te gedogen dat hun vrouwen misbruikt worden, om zo niet méér olie op het vuur te werpen. Ze vertelt over een echtgenoot die thuiskomt en niet overweg kan met wat zijn vrouw overkomen is en hoe ze ermee leren omgaan had, over Russen die piepjong waren en hun zusje voor vertrek hetzelfde lot zagen ondergaan, oudere Russen die hun gezin in geen vier jaar gezien hebben en dus 'begrijperlijkerwijs zo geworden zijn', over oude eenzame Russen die eigenlijk alleen maar hunkeren naar contact. Ze beschrijft hoe ze besluit niets te voelen als ze misbruikt wordt, om zo moreel zuiver te blijven, maar ook hoe ze toch sympathie voor een ervan opvat, en huilt als hij weggaat.

Het is een indrukwekkend verslag van een vrouw die echt bestond, onbekend is, en een authentiek verslag geeft van een méns in tijden van miserie, ontreddering, ontmenselijking, oorlog, gruwel, honger en geweld. Het toont de andere kant van de 'bevrijding', de 'overwinning' . Het leed dat die meebracht voor gewone mensen van de tegenpartij.