Een poging van de schrijver postuum dicht bij zijn vriend te komen, in het besef dat die zich niet doorgronden laat - Bas Heijne in NRC

In het huis van de dichter wordt in de bib onder 'fictie' gerangschikt, maar zo simpel is het niet. Youri Egorov is een beloftevolle pianist die midden jaren 70 na enkele deelnames aan internationale pianowedstrijden (waaronder die van onze Elisabeth) uit de Sovjet-Unie naar het Westen vlucht. Hij komt er in Amsterdam terecht en leert er de vrijheid – en de wiet – kennen en waarderen en hoeft er zijn homoseksualiteit niet meer verborgen te houden. Jan Brokken leert eerst Egorovs pianospel kennen door het open raam van een pand in de buurt van zijn eigen woning; daarna de muzikant zelf, als interviewer voor een artikel in De Haagsche Post; en wordt ten slotte opgenomen in de excentrieke en typisch Amsterdamse vriendenkring rond de pianist. Egorov wordt populair, hij reist de hele westerse wereld rond voor recitals, neemt verschillende platen op voor EMI, heeft een pied-à-terre in zowel Monaco als New York en is vaak het middelpunt van wilde feestjes.

Het boek volgt en vertelt ons over de opgang, de successen en de uiteindelijke dood van de pianist – Egorov sterft midden jaren 80 aan aids. Het doet dat aan de hand van dagboekfragmenten, gesprekken met vrienden en vooral de herinneringen van de schrijver zelf. Maar het is geen typische biografie, daarvoor is de schrijver te nauw betrokken. Brokken slaagt erin tegelijk het pianospel van Egorov of de veranderende tijdsgeest in Amsterdam te beschrijven, en thema’s als vriendschap, liefde, faalangst, kunst en dictatuur op een heel persoonlijke, empatische manier te benaderen.

Dit boek is een klein meesterwerk, een diepmenselijk portret van een geniale, hongerige kunstenaar die soms moeite heeft met zijn eigen wispelturigheid en zijn eigen keuzes voortdurend in vraag stelt. Waar ik me soms bij Brokken aan erger, het voortdurend van de hak op de tak springen en gebrek aan focus, is hier volledig afwezig. En waarom het als fictie wordt omschreven? Ik denk dat men de lezer wou waarschuwen: opgelet, dit is geen droge biografie, geen afstandelijke weergave van de werkelijkheid; dit gaat recht naar de ziel ... Of zoals Brokken zichzelf verantwoordt: “De voornaamste bron van In het huis van de dichter was mijn herinnering. Maar: ‘Voor het geheugen zijn, net als voor de dood, allen gelijk en de schrijver heeft het recht zich de jurk van het dienstmeisje te herinneren en de juwelen van de bazin te vergeten’ (Varlam Sjalamov, Berichten uit Kolyma)”