Cromwell here, there and everywhere

Met deze dikke pil heeft de Amerikaanse auteur Hilary Mantel de Man Booker Prize 2009 op zak gestoken. Wolf Hall is het eerste deel van een historisch drieluik; noem dit maar het magnum opus van Mantel.

De schrijfster mist alvast haar start niet; het boek begint in het jaar 1500 met een geweldige scène. Thomas Cromwell, de jonge protagonist, wordt voor de zoveelste keer getergd en gepijnigd door zijn straalbezopen vader. Wat volgt is een gedetailleerd levensverhaal, waarin de lezer de ontwikkeling en avonturen beleeft van een onbenullige zero tot een echte hero. Hoe een zoon van een smid uitgroeit tot een vooraanstaand staatsman en de voornaamste raadgever van koning Hendrik VIII.

‘In de keukens van Hampton Court loopt het water uit de kraan: hier loopt helemaal niets behalve de neus van de kok.’

De humor en de ironie zijn enkele van de grote smaakmakers in Wolf Hall.
Aanvankelijk komt het er echter op aan om door te bijten. Tot je plots helemaal in het verleden, dat van de zestiende eeuw, stapt. Tevens moet deze lezer eerst even wennen aan het typische, bijzondere taalgebruik en dito stijl van de auteur. Lange zinnen wisselt ze af met korte of heel korte. Ze schenkt heel wat aandacht aan de interpunctie; de roman staat bol van de komma’s – puntkomma’s – dubbele punten.
Automatisch link ik haar stijl aan die van de Franse modernist Marcel Proust, de auteur van ‘À la recherche du temps perdu’ (‘Op zoek naar de verloren tijd’).

“‘Maar wat ik niet voor hem heb gedaan! Het Kanaal overgestoken alsof het niet meer was dan een stroompje pis op straat.’ De kardinaal schudt zijn hoofd. ‘Waken en slapen, te paard of aan de rozenkrans … twintig jaar lang …’”

Als een meesterverteller zet Hilary Mantel een intrigerend stuk geromantiseerde geschiedenis van Brittannië neer, waarbij ijzersterke figuren zoals Thomas More, kardinaal Wolsey en Hendrik VIII indruk maken. De hypocrisie van de toenmalige clerus gaat ze niet uit de weg. Dit alles doet ze, zonder op enig moment belerend te willen zijn.
Bijzonder knap hoe Cromwell wordt ingekleurd als een echte mens, een familieman, die zijn afkomst nooit verloochent. Ondanks al zijn successen, zijn persoonlijke en politieke ambities, blijft deze opportunist wie hij is.

Toeval of niet, het boek telt zes delen; exact zoals een traditionele Griekse tragedie.
Zelf beschouw ik deze roman als een mix van treurspel, komedie en satire.
De pientere Hilary Mantel heeft een bijzonder intelligente constructie opgezet.
Vaak wordt Thomas Cromwell elders afgeschilderd als een man met een wreed, slecht en zelfs kwaadaardig karakter. In Wolf Hall heeft de auteur een sterk milde/gematigde versie van deze persoonlijkheid neergezet. Op naar deel twee: Het boek Henry!
Cromwell here, there and everywhere.