Booktunes

' "O, die," zei MR tussen neus en lippen, "die is heel interessant. Ze is rond 1700 in Italië gebouwd, maar wel door een Duitser."

Met die zin is het begonnen, ook al kon ik dat toen niet vermoeden. Ik kwam er al jaren, in dat onooglijk gebouw, waarin zoveel draden van mijn leven samenkwamen, hoewel ik hoogstens als amateur werd toegelaten in die heilige hallen, want de grootste musici liepen er in en uit. Ikzelf had ooit musicus willen worden en had er als jongeman alles voor overgehad, maar ik moest ten slotte inzien dat mijn talent ondanks alle wilskracht en inspanning niet voldoende was. Ik was historicus en schrijver geworden. Voor mijn vroegere liefde, de viool, resteerde steeds te weinig tijd, ook al speelde ik nog altijd, alleen of met vrienden ...

Violen hebben gezichten, net als mensen; ze lijken allemaal op elkaar en zijn toch verschillend, uitgebalanceerd of asymmetrisch, lang of gedrongen, ze hebben verschillende kleuren, met sprekende details, en met een eigen mimiek. Ze hebben een geschiedenis, een oorsprong, een klinkend leven. Een van de violen vond ik extra interessant door een met bijzonder vaste hand gesneden welving en een ongebruikelijk kleine krul...

"En je weet verder niets over de persoon die de viool gebouwd heeft, of waar ze is gemaakt?" "Helaas niet! Ik heb haar ergens eens gekocht, ze verkeerde in slechte conditie, en ik dacht dat het iets heel bijzonders was...maar ik heb er verder niets over kunnen vinden, ook niet met de hulp van kundige collega's. Ze komt duidelijk uit de vroege achttiende eeuw en is even duidelijk in Italië gebouwd, maar met een sterke invloed vanuit de Allgäu, wat niet ongewoon is voor die tijd. Neem haar maar mee naar huis en speel er wat op, dat is nodig, ze is pas gerestaureerd."'

Philipp Blom neemt de viool mee naar huis, neemt het instrument meteen ter hand. Aanvankelijk klonk ze jammerlijk, 'dun en vochtig als een kelder, schril en hol, alsof de klank zich diep in het binnenste had verschanst'. De viool was zijn stem kwijt. Met engelengeduld blijft hij op het instrument verder spelen, vastbesloten de viool zijn 'klinkend leven' terug te geven. En zijn spel wordt beloond. Beetje bij beetje komen de klanken, de kleuren van de viool weer helemaal tot leven. En... 'met iedere toon die ik speelde, groeide mijn liefde voor de stem die het instrument langzaam vond. Liefde is het juiste woord, want een relatie met een instrument heeft altijd een intieme, zinnelijke kant'. Hij kocht, trouwde het instrument en zo start de zoektocht alsook het verhaal naar de herkomst van de viool.

Een zoektocht, een reis die ons van Füssen, Zuid-Duitsland, over de onherbergzame Alpen naar Venetië en verder brengt. Als een ware profiler schetst Philipp Blom het profiel, niet van een dader, maar van een maker, de (voorlopig?) anonieme schepper van dit instrument. Hij reist hem achterna en geeft zo een intrigerend beeld van de wereld anno 1700, 'van vakmanschap en arbeidsmigratie, van houtsoorten en de definitie van klank, en van Venetië als hoofdstad van de 18de-eeuwse muziek...een tijdperk dat in veel opzichten helemaal niet zo veel van onze tijd blijkt te verschillen'.

Een Italiaanse reis kwam ook uit op Klara en als podcast. De podcasts van Klara, vaak combineren ze interessante boeken, boeiende stemmen, heerlijke muziek en goede radio. Geert op de Beeck en zijn heersers, Bart van Loo en zijn Bourgondiërs, Daan Esch en zijn castraten, Geert Mak en zijn grote verwachtingen, Jan Caeyers en Beethoven,...telkens neemt de auteurs, vergezeld door prachtige muziek en geluidsfragmenten je mee doorheen hun boek. Als je het boek gelezen hebt is het een genot alles weer te herbeleven. Als je het boek leest na de podcast komt hetgeen je hoorde rijkelijk weer tot leven. In de podcast 'Een Italiaanse reis' wordt Philipp Blom vergezeld door Klara-stem Katelijne Boon. En in zijn mooi Nederlands met een warm Duits accent vertelt Phillip Blom niet alleen haar en ons van zijn queeste naar de herkomst van zijn viool, maar doet hij met haar en zijn viool zijn Italiaanse reis nog eens over.

Aan u om ofwel eerst de podcast te luisteren of eerst het boek te lezen. In elk geval wens ik u een goede en boeiende reis.