Een familie oog in oog met de geschiedenis

'In deze herinneringen regeert angst, een voortdurende angst. Natuurlijk kent elke kindertijd wel zijn verschrikkingen, maar toch vraag ik me af of ik als kind minder bangelijk zou zijn geweest als Lindbergh geen président was geworden, of als ik geen joden als ouders had gehad...Lindbergh was de eerste beroemde levende Amerikaan die ik leerde haten - zoals president Roosevelt de eerste beroemde levende Amerikaan was die ik leerde liefhebben - en dus vormde zijn kandidaatstelling door de Republikeinen om het in 1940 tegen Roosevelt op te nemen meer dan wat ook in het verleden een aanslag op dat kolossale geschenk van persoonlijke veiligheid dat ik als Amerikaans kind van Amerikaanse ouders op een Amerikaanse school in een Amerikaanse stad in Amerika in vrede met de wereld als vanzelfsprekend had beschouwd.' (p9... p15)

What if? What if, Lindbergh ooit voor president ging? Hoe had dan Philip, jongen van zeven, de wereld gezien? Joods en verloren? Weg alle dromen? The Spirit in schroot? En huiveren vandaag Sonny Boy, Ahmed of Garcia niet dezelfde dromen, bevolkt door dezelfde nachtdemonen? Zeg het me als ik me trump.

In Het complot tegen Amerika van Philip Roth komt een Joodse familie in Newark oog in oog te staan met de geschiedenis. Niet de echte geschiedenis, maar een door Roth zeer overtuigd gebrachte what-if. Het gezin is niet rijk, maar toch gelukkig; vader, een hardwerkende verzekeringsagent, moeder ooit secretaresse nu terug huisvrouw en hun twee zonen: het tekentalent Sandy en de jongste Philip. En het is door de ogen van deze jongste dat we de wereld in 1940 zien. Aanvankelijk lijkt er niets aan de hand. Philip vertelt over zijn alledaagse avonturen, zijn postzegelverzameling en zijn vrienden. Zijn wereld is klein, maar geborgen, de wereld van de Joodse buurt aan Chancellor Avenue in Newark, een wijk waar er meer op straat als binnenskamers wordt geleefd. Maar dan wordt de schijnbare harmonie onder druk gezet, klopt de geschiedenis op de deur, lijkt de oorlog in Europa de oceaan overgestoken. Charles Lindbergh, nationale vliegtuigheld, stelt zich kandidaat voor het presidentschap. Lindbergh, net als Ford en Disney, maakt deel uit van de 'America First'-beweging, een uiterst conservatieve, isolationistische, soms ronduit racistische strekking binnen de republikeinse partij. Een beweging die liever bevriend is met fascistisch Duitsland dan Hitler en consorten de oorlog te verklaren. De fundamenten worden beetje bij beetje verbrijzeld en de jonge Philip ziet zijn oude wereld definitie verloren gaan.

David Simon, bekend van The Wire en The Deuce, verfilmde, in aanloop van Trumps mogelijke herverkiezing, Philip Roths alom geprezen roman in een HBO-miniserie. En hij deed dit met een enorm respect voor het eigenlijke verhaal. Het enige wat hij min of meer losliet was het gezichtspunt. En daar schuilt nu net de kracht van het boek, namelijk de wereld door de ogen van een zevenjarige en hoe hij oog in oog komt te staan met de grote geschiedenis.